Pattern Blocks

Αναγνωρίζω, αναλύω και αντιγράφω μοτίβα

Τρίκκα Γεωργία
Περίληψη: 

Καθώς η ομάδα παιδιών και εγώ βρισκόμαστε γύρω από τον υπολογιστή και παρατηρούμε τα δεδομένα της οθόνης, εφιστώ την προσοχή των μαθητών σε ένα συγκεκριμένο σχήμα που προβάλλεται. Τα παιδιά αναλύουν το σχήμα αυτό σε γεωμετρικά σχήματα και σε χρώματα, μετράνε και αθροίζουν τα επιμέρους αυτά σχήματα, και τέλος «διαβάζουν» τον τρόπο με τον οποίο αυτά είναι διαταγμένα κάνοντας έτσι την αναγνώριση του μοτίβου του αρχικού σχήματος. Με γνώμονα αυτή την ανάλυση τα παιδιά δημιουργούν ένα αντίγραφο του αρχικού σχήματος κοντά σε αυτό επαληθεύοντας τα δεδομένα που αναγνώρισαν προηγουμένως.

Λογισμικά: 
Τι μαθηματικά κάνω;: 

Από τον Άξονα Μαθηματικών Εννοιών της Άλγεβρας επέλεξα τοVirtual Manipulative “Pattern Blocks”. Το συγκεκριμένο Virtual Manipulative θεωρώ πως είναι ιδανικό για να εξασκηθούν τα παιδιά του νηπιαγωγείου στην αναγνώριση γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων, στο μέτρημα, στην πρόσθεση, στην αντίληψη και αναπαραγωγή δεδομένων μοτίβων.

Τι δράση μπορώ να σχεδιάσω για τα παιδιά;: 

Αρχικά, αφού μαζέψω την ομάδα παιδιών γύρω από τον υπολογιστή, ανοίγοντας το VM αυτό, τα ρωτάω τι παρατηρούν σε αυτό που προβάλλεται στην οθόνη του υπολογιστή. Αφού, ίσως και με τη δική μου βοήθεια ή παρότρυνση, αναγνωρίσουν το μεγάλο ορθογώνιο πλαίσιο στο κέντρο, τα σχήματα που περιέχει μέσα και τα χρώματά τους, οδηγώ την προσοχή τους στην χρωματιστή εικόνα δεξιά της οθόνης. Πρώτα ζητώ να αναγνωρίσουν τα χρώματα που βλέπουν στο σχήμα της εικόνας αυτής. Έπειτα τους λέω να παρατηρήσουν το προβαλλόμενο σχήμα (Α). Μήπως αναγνωρίζετε μέσα σε αυτό γνωστά σας γεωμετρικά σχήματα; Αυτά τα σχήματα έχουν ίδιο ή διαφορετικό χρώμα μεταξύ τους; Ποια έχουν κόκκινο και ποια κίτρινο χρώμα; Αφού γίνει η αναγνώριση των σχημάτων και των χρωμάτων τους, τα παιδιά μπορούν να μετρήσουν πλέον πόσα είναι τα τραπέζια της εικόνας και πόσα τα εξάγωνα. Μετά τους ρωτώ πόσα είναι όλα τα σχήματα του σχεδίου Α. Για να αντιληφθούν καλύτερα το εικονιζόμενο μοτίβο παροτρύνω να περιγράψουν το σχήμα Α που βλέπουν χρησιμοποιώντας τα μικρότερα γεωμετρικά σχήματα (τραπέζιο, εξάγωνο) και τη σειρά με την οποία αυτά παρουσιάζονται (από αριστερά προς τα δεξιά > δύο παραλληλόγραμμα το ένα πάνω στο άλλο, ένα εξάγωνο, δύο παραλληλόγραμμα το ένα πάνω στο άλλο, ένα εξάγωνο, δύο παραλληλόγραμμα το ένα πάνω στο άλλο, ένα εξάγωνο).

Αφού λοιπόν αναλύσαμε αρκετά το σχήμα Α δεξιά στην οθόνη, γυρνάμε στο κέντρο της και ζητώ από μεμονωμένα παιδιά να μου δημιουργήσουν με τα εργαλεία που γνωρίσαμε νωρίτερα το ίδιο μοτίβο Α θυμίζοντάς τους, όπου βρίσκουν δυσκολία, τα συμπεράσματα που αναφέραμε πριν για το μοτίβο αυτό (σχετικά με τα σχήματα που το απαρτίζουν, τα χρώματά τους, τη διάταξη και το πλήθος τους). Μετά την ορθή ολοκλήρωση της αντιγραφής του μοτίβου Α, μπορούμε να πατήσουμε το clear για να καθαρίσει η οθόνη και να έρθει ένα άλλο παιδί να επαναλάβει την άσκηση αυτή.

Απώτερος σκοπός είναι τα παιδιά να κατανοήσουν ότι ένα σχήμα που αρχικά μπορεί να φαίνεται άγνωστο, μπορεί να εμπεριέχει μέσα του γνωστά γεωμετρικά σχήματα τα οποία δημιουργούν ένα μοτίβο. Αν αυτό το μοτίβο αναγνωριστεί και αναλυθεί σωστά, τότε μπορούμε να δημιουργήσουμε μόνοι μας “κλώνους” του ίδιου σχήματος.

Τι σχέση έχει με το Αναλυτικό Πρόγραμμα;: 

Με τη δράση αυτή, σύμφωνα με το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα και την ενότητα Παιδί και Μαθηματικά (Πρόγραμμα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Δραστηριοτήτων Μαθηματικών) τα παιδιά εμπλέκονται σε καταστάσεις προβληματισμού και επεξεργάζονται σχήματα, χρώματα, σχέσεις, και αριθμούς. Προβληματίζονται πάνω στο μοτίβο Α , ερευνούν ποικίλες καταστάσεις, στηρίζονται σε προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες, κάνουν απλές υποθέσεις και καταλήγουν σε σχετικά συμπεράσματα. Τους δίνεται η ευκαιρία να παρατηρήσουν, να περιγράψουν, να συγκρίνουν και να ταξινομήσουν με βάση ορισμένα γνωρίσματα που είναι κοινά στα αντικείμενα της δράσης μας. Αναγνωρίζουν και ονομάζουν γεωμετρικά σχήματα, απαριθμούν αντικείμενα, βάζουν τα σχήματα στη σειρά και έτσι εξοικειώνονται με τα τακτικά αριθμητικά. Ενθαρρύνονται να αντιλαμβάνονται και να αναπαράγουν δεδομένα μοτίβα. Τέλος, τα παιδιά μαθαίνουν πώς να αξιοποιούν την τεχνολογία και εξοικειώνονται με αυτή.

Εικόνες σχετικές με τη δράση: 

Περισσότερα από ένα

Τσεγκελή Άννα
Περίληψη: 

Επιλέγουμε το Virtual Manipulative με το λογισμικό Pattern Blocks. Ειδικότερα επικεντρωνόμαστε στη δραστηριότητα Περισσότερα από ένα, όπου τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τα γεωμετρικά σχήματα και πειραματίζονται με την ανάλυση και τη σύνθεση τους σε άλλα σχήματα και μέρη. Η δραστηριότητα δίνει έμφαση στην έννοια της Μέτρησης και αφορά τη χωρητικότητα. Σχετικά με το Αναλυτικό Πρόγραμμα, η δραστηριότητα καλύπτει τους στόχους σχετικά με τη σύνθεση και ανάλυση απλών επιπέδων και γεωμετρικών σχημάτων.

Λογισμικά: 
Τι μαθηματικά κάνω;: 

Ο άξονας των μαθηματικών στον οποίο ανήκει η δραστηριότητα αυτή, είναι «Χώρος και Γεωμετρία- Μέτρηση». Σύμφωνα με το Virtual Manipulative που επιλέχθηκε για την δραστηριότητα, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με τις έννοιες της πρόσθεσης, της αφαίρεσης, αλλά κυρίως με την πράξη της διαίρεσης. Η δραστηριότητα επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην έννοια της διαίρεσης ενός συνόλου σε μικρότερα, επί μέρους κομμάτια (γεωμετρικά σχήματα σε αυτήν την περίπτωση). Τα παιδιά δηλαδή θα επιχειρήσουν να καλύψουν το εμβαδόν ενός μεγαλύτερου σχήματος με τη χρήση μικρότερων μορφών και σχημάτων κάθε φορά προσθέτωντας ή αφαιρώντας σχήματα. Αυτή η δραστηριότητα αποσκοπεί στην εξέλιξη της αντιληπτικής ικανότητας των παιδιών να διακρίνουν διαφορετικά γεωμετρικά σχήματα αλλά και σχηματισμούς που θα προκύπτουν, ενώ παράλληλα οξύνει και τη διαδικασία της οπτικοποίησης. Σημασία έχει ο πειραματισμός και η δοκιμή και όχι το τελικό αποτέλεσμα.

Τι δράση μπορώ να σχεδιάσω για τα παιδιά;: 

Αρχικά η δραστηριότητα του Pattern Blocks, More than One, έχει ως στόχο για τα παιδιά να αναπτύξουν έναν παρατηρητικό τρόπο σκέψης σχετικά με τα γεωμετρικά σχήματα και να γνωρίσουν τις ιδιότητες τους. Στη δραστηριότητα πραγματοποιείται μια πρώτη επαφή με τις έννοιες των γεωμετρικών σχημάτων και τη θέση τους στο επίπεδο και στο χώρο γενικότερα. Εδώ οφείλουμε να διασαφηνίσουμε πως δεν επιχειρούμε να διδάξουμε το πλαίσιο των μαθηματικών στο οποίο εντάσσεται η δραστηριότητα, αλλά μέσα από μία παιγνιώδη διαδικασία σε ένα σύνολο δράσεων να γίνει μια αρχική γνωριμία με το αντικείμενο.

Αυτό που ζητείται από τα παιδιά είναι να παρατηρήσουν τα διαφορετικά σχήματα και τις ιδιότητες τους. Στη συνέχεια πρέπει να χρησιμοποιήσουν ένα μεγάλο σχήμα ως βάση και να καλύψουν το εμβαδόν του με τα επί μέρους γεωμετρικά σχήματα που είναι διαθέσιμα. Παίρνουν έτσι μια ιδέα για την έννοια της διαίρεσης στην εφαρμογή της στην πράξη. Οι ερωτήσεις που πρέπει να κάνει ο εκπαιδευτικός πρέπει να έχουν ενθαρρυντικό χαρακτήρα."Πόσα διαφορετικά σχήματα βλέπεις;" "Πόσα σχήματα χρειαζόμαστε για να καλύψουμε τη βάση;" "Πόσοι συνδυασμοί είναι πιθανοί;" Το ζητούμενο από τα παιδιά είναι να δοκιμάσουν κάθε πιθανό τρόπο σύνθεσης των σχημάτων ενώ πρέπει να είναι σε θέση να αιτιολογήσουν την επιλογή τους κάθε φορά. Μπορούν να διαμορφώσουν υποθέσεις κάθε φορά είτε προσθέτοντας σχήματα, είτε αφαιρώντας δημιουργώντας έτσι διαφορετικές συνθήκες και τροφή για προβληματισμό και συζήτηση.

Τα συμπεράσματα στα οποία είναι ιδανικό να καταλήξουν είναι να αντιληφθούν την έννοια της διαίρεσης ενός μεγάλου σχήματος σε μικρότερα. Ότι δηλαδή μπορούμε να σπάσουμε και να χωρίσουμε ένα μεγάλο σχήμα, σε μικρότερα σχήματα, που το αποτελούν.

Τι σχέση έχει με το Αναλυτικό Πρόγραμμα;: 

Η παραπάνω δραστηριότητα καλύπτει πλήρως τους στόχους που θέτει το αναλυτικό πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου σχετικά με τη θεματική ενότητα με τίτλο Χώρος και Γεωμετρία- Μέτρηση. Ο κεντρικός στόχος της δράσης είναι τα παιδιά να μάθουν να συνθέτουν και να αναλύουν απλά επίπεδα, γεωμετρικά σχήματα σε δύο ή περισσότερα μέρη ενώ παράλληλα να συνδέουν επίπεδα . Επιπρόσθετα έχουν τη δυνατότητα να περιστρέψουν τα σχήματα και να τα τοποθετήσουν διαφορετικά επινοώντας τρόπους να παράγουν νέα, μεγαλύτερα γεωμετρικά σχήματα.

Εικόνες σχετικές με τη δράση: