Οι βαρκούλες και τα ζωάκια- Οι δεκάδες
Submitted by ltme on Mon, 12/02/2013 - 13:07
Η κεντρική ιδέα του σεναρίου μας ήταν τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με την έννοια της δεκάδας (μέχρι το 50), η κατανοήση της, η συσχέτηση των δεκάδων με τις μονάδες που περιλαμβάνουν και οι πράξεις (πρόσθεση και αφαίρεση) με δεκάδες. Βασικοί μαθησιακοί στόχοι των δράσεών μας ήταν τα παιδιά να αναγνωρίσουν τα αριθμητικά σύμβολα των δεκάδων (π.χ στον πίνακα 1-50 καθώς και στο λογισμικό kidspiration ως προϋπόθεση για να κάνουν πράξεις), να κατανοήσουν τη σημασία των δεκάδων για ευκολία στην οργάνωση καθημερινών πραγμάτων (τα παιδιά προβληματίζονται για το πώς θα απαριθμήσουμε τα ζώα πιο εύκολα από το να τα μετρήσουμε ένα-ένα) να αριθμούν και να αναγνωρίζουν αριθμούς, να καταλάβουν την αντιστοιχία ανάμεσα στις μονάδες και τις δεκάδες (αντιστοιχίζοντας τη κάθε βάρκα με την έννοια δεκάδα και τα ζώα με την έννοια των μονάδων), να διατυπώνουν και να ελέγχουν υποθέσεις (προτείνοντας τις δικές τους ιδέες και με την επαλήθευση ή διάψευσή τους), να κάνουν πράξεις πρόσθεσης και αφαίρεσης με τις δεκάδες.
Στην πρώτη φάση τα παιδιά εξοικειώθηκαν με την έννοια της δεκάδας μεσω του παραμυθιού, της συζήτησης και του χειραπτικού υλικού (χάρτινα ζωάκια) που τους δόθηκε. Στη συνέχεια, ζητήθηκε από τα ίδια τα παιδιά να πειραματιστούν και να επεξεργαστούν τα όσα έχουμε συζητήσει στο μικρόκοσμο του προγράμματος kidspiration κάνοντας την αντιστοιχία της κάθε βάρκας με τα ζώα (ενώ οι άλλες ομάδες παιδιών ζωγράφιζαν). Έπειτα, τα παιδιά ομαδοποιούν καραμέλες, ονομάζουνε τις ομάδες με τη βοήθειά μας (δεκάδες του 10,20…50) και συζητάνε μαζί μας σχετικά με το περιεχόμενο του πίνακα 1-50 που τους δείχνεται. Τα παιδιά προβληματίζονται με τις καραμέλες και χρησιμοποιώντας το λογισμικό kidspiration κάνουν πράξεις προσθαφαίρεσης. Συνολικά σχεδιάστηκαν 2 δραστηριότητες οι οποίες αναλύθηκαν σε επιμέρους δράσεις και εφαρμόστηκαν σε 2 συναντήσεις (συνολικής διάρκειας περίπου 3 ωρών) με μια τάξη νηπιαγωγείου (20 παιδιών) στη Ν.Ιωνία.
Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: Λογισμικό Kidspiration, Χάρτινα ζωάκια, Χρωματιστές και λευκές κόλλες Α4, Μπογιές για ζωγραφική, Καραμέλες (m&ms), Διάφανο πλαστικό κουτί, Πίνακας αρίθμησης 1-50 (με glue tag), Το παραμύθι «Τα ζωάκια θέλουν να πάνε στο πάρτυ».
1η Δραστηριότητα - Τι είναι η δεκάδα;
Η δραστηριότητα αυτή -διάρκειας περίπου 70 λεπτών- είχε στόχο να συζητήσει με τα παιδιά για τη δεκάδα και συμπεριέλαβε δύο αλληλένδετες δράσεις: Α) αφήγηση παραμυθιού, συζήτηση με τα παιδιά για το παραμύθι και τις δεκάδες στη γωνιά της παρεούλας με παράλληλο πειραματισμό σε χάρτινα ζωάκια και Β) Χωρισμός των χάρτινων ζώων σε ομάδες των δέκα (δεκάδες), πειραματισμός στο λογισμικό kidspiration και ζωγραφική των ζώων, του νησιού ή των βαρκών όπως τα φαντάστηκαν.
Για την κάθε δραστηριότητα α) δίνεται τίτλο σχετικό μ’ αυτό που έγινε, β) επιλέγεται φωτογραφίες για την ανάδειξη του τι έγινε, γ) επισυνάπτεται φωτιγραφίες εργασιών των παιδιών, δ) επιλέγεται αντιπροσωπευτικούς διαλόγους, και ε) επιλέγεται κατάλληλα επεισόδια (έως 10-12 λεπτά) από την βιντεοσκόπιση.
Η περιγραφή κάθε δραστηριότητας είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνει τι έγινε αναφορικά με τη ροή των δράσεων έτσι ώστε να αναδύονται οι προσπάθειες των παιδιών, οι εκφράσεις τους και το δυναμικό συσχέτισής τους με τις δραστηριότητες που πρτοτείνονται. Επίσης είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνονται όποιες αλλαγές κρίθηκε αναγκαίο να επιτελεστούν εκείνη τη στιγμή και ακόμη και ο σχολιασμός της εκπαιδευτικού (σε περίπτωση που συμμετέχει ως παρατηρήτρια της διαδικασίας).
Εικόνες 1: Εξοικείωση με την έννοια της δεκάδας
Πινακας 1. Εργασίες (kidspiration-ζώα μέσα στις βάρκες) - Ζωγραφιές παιδιών
2η δραστηριότητα – Η ονομασία των δεκάδων και προσθαφαίρεση
Η δεύτερη δραστηριότητα εστίασε στο να μάθουν τα παιδιά τα ονόματα των δεκάδων, να αναγνωρίζουν τους αριθμούς και να κάνουν προσθαφαίρεση των δεκάδων.Σε μια πρώτη δράση επαναφέραμε τα παιδιά στο παραμύθι, χωρίσαμε τις καραμέλες σε ομάδες των δέκα ανά χρώμα και τις ονομάσαμε (δέκα, είκοσι...πενήντα). Έπειτα, στη δεύτερη δράση, ασχοληθήκαμε με τον πίνακα 1-50 παρατηρώντας τους αριθμούς γενικά αλλά εστιάζοντας κυρίως στις δεκάδες και συζητώντας μαζί τους πώς πιστεύουν ότι σχετίζονται τα ονόματα δέκα, είκοσι κλπ με τους αριθμούς 1-9. Στη τρίτη δράση, εισάγουμε τα παιδιά στην προσθαφαίρεση των δεκάδων χρησιμοποιώντας και πάλι τις καραμέλες ώστε στη συνέχεια να κάνουμε στο λογισμικό kidspiration προβλήματα πρόσθεσης και αφαίρεσης με τις δεκάδες. Τέλος, στην τέταρτη δράση-αξιολόγηση (τελική φάση) παρουσιάζουμε και πάλι τον πίνακα 1-50 έχοντας βγάλει όλες τις κάρτες εκτός από 1-9,10,20,30,40 και 50 και τα παιδιά καλούνται να τις βάλουν στη σωστή θέση ώστε να ολοκληρωθεί και πάλι ο πίνακας. Έτσι, ολοκληρώνεται κι η δεύτερη συνάντηση στο νηπιαγωγείο.
Εικόνες 2. Καραμέλες - πίνακας
Πίνακας 2. Ζωγραφιές παιδιών - πίνακας υπο επεξεργασία-συμπλήρωση
Εικόνες 3. Λογισμικό kidspiration- ζωγραφική
Τέλος, επικεντρωθήκαμε σε μια συζήτηση ανασκόπισης με τα παιδιά όπου μιλήσαμε για το τι κάναμε (δηλ. τι τους έκανε εντύπωση, τι τους άρεσε, τι έμαθαν κλπ.).
Ενδεκτικός διάλογος με τα παιδιά:
Ανασκόπιση της εμπειρίας με τα παιδιά.
Ήταν φανερός ο ενθουσιασμός της πλειονότητας των παιδών και το ενδιαφέρον τους για τις δραστηριότητες που εφαρμόστηκαν. Αναφορικά με τις γνώσεις/δεξιότητες που μοιάζει να αναπτύχθηκαν αναφέρουμε, ενδεικτικά, τα εξής: α) οι ιδέες των παιδιών για το τι είναι δεκάδα και οι αλλαγές στις αρχικές τους ιδέες β) ο χωρισμός διαφόρων αντικειμένων σε δεκάδες γ) η αξιοποίηση του χωρισμού σε δεκάδες ως πρακτική λύση όταν τα αντικείμενα είναι πολλά δ) η πρόσθεση και αφαίρεση δεκάδων ε) η αναγνώριση αριθμών και δεκάδων. Συγκεκριμένα για τα μαθηματικά, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να εφαρμόσουν άτυπες γνώσεις για τους αριθμούς (μονάδες, δεκάδες) σε ποικίλα πλαίσια (π.χ. πειραματισμός, χωρισμός σε ομάδες). Ταυτόχρονα, είχαν την δυνατότητα να εφαρμόσουν και τυπικές γνώσεις αριθμητικού γραμματισμού και ταυτόχρονα η αύξηση/μείωση των μονάδων και των δεκάδων. Αυτό συνοδευόταν από απλές πράξεις πρόσθεσης και αφαίρεσης που χρειάστηκαν ώστε τα παιδιά να υπολογίσουν τα κουτάκια-καραμελίτσες στα προβλήματα που είχαν να λύσουν.
Όλα τα παραπάνω πραγματοποιήθηκαν σε περιβάλλον που προωθούσε την ανάπτυξη προσωπικής κρίσης, λήψης αποφάσεων, χρήσης των υπαρχουσών γνώσεων κι επίλυσης προβλημάτων. Σ’ αυτό το πλαίσιο μαθαίνουν να λειτουργούν συνεργατικά αναπτύσσοντας ταυτόχρονα αναστοχαστικές δεξιότητες καθώς πολλές φορές χρειάστηκε να σταθούν (π.χ σχετικά με τον πίνακα) και να σκεφτούν τι έχουν μάθει αλλά και να προβούν σε λύσεις (π.χ συμπλήρωση πίνακα). Πιστεύουμε ότι αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι τα παιδιά είχαν ήδη οργανωθεί σε μια κουλτούρα τάξης η οποία έδινε αξία στη συνεργατική μάθηση και στο σεβασμό μεταξύ των παιδιών. Επίσης, θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα εάν είχαμε μεγαλύτερη οικειότητα με τα παιδιά και μας γνώριζαν από πριν γιατί αρκετές φορές χρειάστηκε να επέμβει η νηπιαγωγός και να επιβάλει την τάξη και την ησυχία σε κάποια ζωηρά παιδιά.