Ο Άρης ο Τσαγκάρης και το μοίρασμα των παπουτσιών

Μπακαλέξη Κατερίνα, Σπύρου Ελένη Δήμητρα
Περίληψη: 

Το εκπαιδευτικό σενάριο δομήθηκε με σκοπό να εξοικειώσει τα παιδιά με την έννοια του εγκλεισμού, τον τρόπο δηλαδή με τον οποίο ένα σύνολο σχετίζεται με τα μέρη του, και εμπλέκει την κατανόηση του πώς το σύνολο είναι το άθροισμα των μερών. Η προσέγγιση της έννοιας αυτής έγινε με τη χρήση δύο ψηφιακών εργαλείων – το λογισμικό Kidspiration και ένα σύστημα που αναπτύχθηκε από τον κ. Ρίζο Χαλιαμπάλια και το οποίο αποτελείται από μια επιφάνεια εργασίας διαστάσεων 40χ50, μια κάμερα που συνδέεται με υπολογιστή και το αντίστοιχο λογισμικό οπτικής αναγνώρισης αντικειμένων. Το σύστημα αυτό αναπτύχθηκε στα πλαίσια της εκπόνησης της διδακτορικής του διατριβής με επιβλέπουσα καθηγήτρια την κ. Χρονάκη. Σχεδιάστηκε μια σειρά δραστηριοτήτων που προετοίμαζε τα παιδιά για την έννοια του μοιράσματος με ποικίλους τρόπους που επιτρέπουν τα συγκεκριμένα εργαλεία (drag and drop, οπτική αναγνώριση αντικειμένων). Οι δραστηριότητες είχαν να κάνουν με τη δράση ενός ήρωα, του Άρη του Τσαγκάρη που έπρεπε να μοιράσει παπούτσια στους πελάτες του και τους βοηθούς του. Το εκπαιδευτικό σενάριο εφαρμόστηκε σε νηπιαγωγείο της Νέας Αγχιάλου με 8 νήπια, 2 αγόρια και 6 κορίτσια με μέσο όρο ηλικίας τα 5 χρόνια. Τα παιδιά δούλεψαν σε 2 ομάδες των τεσσάρων παιδιών, αλλά και ατομικά.

Υλικά: 

Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: Φύλλα εργασίας στο λογισμικό Kidspiration, το σύστημα του virtual manipulatives, τουβλάκια (2Χ2Χ2), μια επιφάνεια εργασίας διαστάσεων 40Χ50, μια κάμερα που συνδέεται με υπολογιστή, λογισμικό οπτικής αναγνώρισης αντικειμένων.

Σύνθεση υλικών και δράσεων: 

Το σενάριο περιείχε 4 δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν σε 4 μέρες. Τις 2 πρώτες μέρες τα παιδιά δούλευαν σαν ομάδα και έπειτα σε 2 ομάδες των 4 παιδιών μέσα στη τάξη τους. Τις επόμενες 2 μέρες ολοκληρώθηκε το σενάριο όπου πραγματοποιήθηκε το πείραμα με 8 παιδιά ατομικά.

1η Δραστηριότητα – Γνωρίζοντας τον Άρη τον τσαγκάρη και τους πελάτες του: Ανάγνωση του παραμυθιού ο Άρης ο Τσαγκάρης του Ευγένιου Τριβιζά, συμμετοχή των παιδιών σε ερωτήσεις και περιγραφή των 4 ζώων που έχουν διάφορα μεγέθη και διαφορετικά χαρακτηριστικά. Η δραστηριότητα δεν έχει άμεση σχέση με το μοίρασμα αλλά στοχεύει να προετοιμάσει τα παιδιά με τους αριθμούς 1εως 6 που είναι προαπαιτούμενη γνώση για να πραγματοποιηθεί το σενάριο. Η περιγραφή αφορά κυρίως την αρίθμηση των διαφόρων μελών των ζώων που είναι αισθητά διαφορετικά.

2η δραστηριότητα – Ο Άρης μοιράζει τα σωστά παπούτσια στα ζώα: Η δεύτερη δραστηριότητα εστίασε σε συγκεκριμένη δραστηριότητα του Άρη, να μοιράσει τα παπούτσια στα ζώα μέσα από ένα φύλλο εργασίας του Kidspiration. Σε μια πρώτη δράση μιλήσαμε για το λογισμικό Kidspiration και αφήσαμε τα παιδιά να πειραματιστούν με αυτό. Έπειτα, στη δεύτερη δράση, ασχοληθήκαμε με ένα φύλλο εργασίας που ζητούσε από τα παιδιά να μοιράσουν στο κάθε ζώο τον σωστό αριθμό παπουτσιών από ένα σύνολο παπουτσιών.

Το φύλλο εργασίας στο Kidspiration.

Λύσεις που έδωσαν δύο ομάδες.

3η δραστηριότητα – Ο Άρης μοιράζει 6 παπούτσια στη χρυσόμυγα και τη μέλισσα: Η δραστηριότητα αυτή αποτελεί μια επαφή του παιδιού με την έννοια του εγκλεισμού, καθώς καλείται να μοιράσει ένα σύνολο σε μέρη όπως η ομάδα συμφωνήσει.

Το φύλλο εργασίας στο Kidspiration.

Λύσεις που έδωσαν τα παιδιά.

4η δραστηριότητα- Ο Άρης μοιράζει 5 παπούτσια στους βοηθούς του: 1ο πείραμα: Καταγραφή με φυσικά αντικείμενα. Γίνεται επίδειξη από την εκπαιδευτικό κάθε φορά για το τι θα έπρεπε να κάνει το παιδί. Κρίθηκε απαραίτητο να επιμείνουμε στην επίδειξη στρατηγικών γιατί τα παιδιά μάζευαν τα τουβλάκια στα χέρια τους.

Σύστημα αναγνώρισης φυσικών αντικειμένων.

Εκπαιδευτικός: Δίνω όλα τα τουβλάκια στον Γιώργο. Αυτή είναι μια λύση. Ας σημειώσω τη λύση για να τη θυμάμαι. Τώρα θα πάρω ένα τουβλάκι και θα το δώσω δίπλα στον άλλο βοηθό, τον Ηλία. Πόσα έχει ο Ηλίας.

Παιδί: Ένα (1)

Εκπαιδευτικός: Και ο Γιώργος;

Παιδί: Δύο (2)(το παιδί μετράει νοερά).

Εκπαιδευτικός: Ας σημειώσω πάλι αυτή τη λύση για να τη θυμάμαι. Τώρα παίρνω πάλι ένα από τον Γιώργο και τοδίνω στον Ηλία. Πόσα έχει τώρα ο Ηλίας;

Παιδί: Δύο (2).

Εκπαιδευτικός: Και ο Γιώργος;

Παιδί: Ένα (1).

Εκπαιδευτικός: Ας σημειώσω κι αυτή τη λύση για να τη θυμάμαι. Τώρα παίρνω άλλο ένα που έχει ο Γιώργος και το δίνω στο Ηλία. Ο Γιώργος έμεινε με κανένα και όλα τα έχει τώρα ο Ηλίας. Ας σημειώσω τη λύση αυτή. Τώρα που ο Γιώργος δεν έχει άλλο τουβλάκι, βρήκα όλους τους τρόπους και τελείωσα.

2ο πείραμα: Καταγραφή στην οθόνη.

Καταγραφή στον υπολογιστή μέσα από σύστημα αναγνώρισης φυσικών αντικειμένων.

Η Σίσσυ ακολουθεί τη στρατηγική της αντιστάθμισης μεταφέροντας ένα ένα τουβλάκι. Όταν είναι να δώσει τη λύση 3Χ2, μεταφέρει 2 τουβλάκια και προκύπτει η λύση 4Χ1. Όταν στο τέλος έχει μείνει μια λύση να δώσει, το 3Χ2, που προσπέρασε, έγινε ο εξής διάλογος:

Εκπαιδευτικός: Υπάρχει άλλος δυνατός τρόπος;

Σίσσυ:Ναι. Κοιτάει επίμονα την οθόνη. Μετά από λίγο, ακουμπάει 3 αριστερά και 2 δεξιά.

Εκπαιδευτικός:Ωραία. Σε βοήθησε ο υπολογιστής να το βρεις

Σίσσυ: Ναι.

Εκπαιδευτικός: Υπάρχει άλλος τρόπος;

Σίσσυ:Όχι.

Εκπαιδευτικός: Ευχαριστούμε πολύ. Είχε δώσει και τις 6 δυνατές λύσεις.

Αποτίμηση της Εμπειρίας: 

Ήταν φανερή η βοήθεια της καταγραφής των λύσεων που έδιναν τα παιδιά για να βρίσκουν όσες δυνατές λύσεις μπορούσαν. Είχαν ταυτιστεί με τον ρόλο του Τσαγκάρη γιατί είχε προηγηθεί η εξιστόρηση και η εμπλοκή τους στο παραμύθι με ερωτήσεις, περιγραφές και άλλες δραστηριότητες. Η παρουσία του υπολογιστή ενθουσίασε τα παιδιά στις τελευταίες δραστηριότητες, ειδικά όταν είχαν τη δυνατότητα να τον χειριστούν και τα ίδια. Τα παιδιά μέσα από την ομαδική εργασία και την ατομική ενασχόληση δούλεψαν με μια μαθηματική έννοια με ευχαρίστηση και ενδιαφέρον.