Το ρομποτάκι και οι θησαυροί
Submitted by ltme on Thu, 04/23/2015 - 10:01
Τα παιδιά θα πρέπει να προγραμματίσουν και να εκτελέσουν μια διαδρομή σε τρεις φάσεις με τη Bee Bot, διαμορφώνοντας τα ίδια το περιβάλλον δράσης του ρομπότ, καθώς επιλέγουν καρτέλες με έμφυλο περιέχομενο ως θησαυρούς που πρέπει να αποκτήσει το ρομπότ. Η δραστηριότητα αυτή αποτελεί μια καλή ευκαιρία για παιδιά νηπιαγωγείου να έρθουν σε επαφή με ένα πραγματικό ρομποτάκι και με την έννοια του προγραμματισμού μιας κίνησης μέσω κουμπιών-εντολών. Η δραστηριότητα αυτή γίνεται στο πλαίσιο μιας προσέγγισης που δίνει ίσες ευκαιρίες ενασχόλησης και από τα αγόρια και από τα κορίτσια της τάξης. Επίσης παρακολουθείται η συμπεριφορά των παιδιών σε σχέση με το φύλο τους, όπως οι επιλογές που κάνουν, η αυτενέργεια, η συμμετοχή, η προώθηση των ιδεών τους αλλά και η κατάκτηση του αποτελέσματος. Ακόμη τα παιδιά παράγουν ιχνογραφήματα μέσα από τα οποία αναπαριστούν τις ιδέες τους και εκφράζουν την κατανόηση τους.
Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι: Ρομποτάκι Bee Bot, φωτογραφίες από ρομπότ, κόλλες Α4 – Μαρκαδόροι, καρτέλες 15x15 για το παιχνίδι των θησαυρών, καρτέλες που απεικονίζουν τα κουμπιά-εντολές της Bee Bot.
Μετά τη γνωριμία με τα παιδιά της τάξης, σειρά είχε η συζήτηση για το τι γνωρίζουν τα παιδιά για τα ρομπότ. Τα παιδιά μπόρεσαν να εκφράσουν ελεύθερα τις ιδέες και τις απόψεις τους για το: Τι γνωρίζουν ή τι θυμούνται ή αν έχουν ακούσει κάτι για τα ρομπότ. Αν έχουν δει, πότε και που; Αν ξέρουν από τι είναι φτιαγμένα. Με τι μοιάζουν. Τι κάνουν; ποια είναι η δουλειά τους; Πού μας βοηθάνε; Στη συνέχεια τα παιδιά είδαν φωτογραφίες από διάφορα ρομπότ, ώστε να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους και τους ζητήθηκε να φανταστούν πώς θα ήθελαν να είναι ένα δικό τους ρομπότ, και να εξηγήσουν τι θα ήθελαν να κάνει.
Στην παραπάνω συζήτηση, περισσότερες ιδέες και τις πιο σωστές για το τι κάνουν και από τι φτιάχνονται τα ρομπότ είχαν τα αγόρια της τάξης. Φαίνεται πως τα παιχνίδια που παίζουν ή οι εκπομπές που παρακολουθούν στην τηλεόραση τους βοήθησε στη φάση αυτή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει όμως και η ιδέα της Γεωργίας και η κατανόηση ότι το ρομπότ δεν κινείται μόνο του, αλλά «Θα το κάνουμε εμείς να περπατάει». Ακόμη, η αντίληψη των παιδιών για τα ρομπότ ότι μπορούν να έχουν ποικίλες δυνατότητες και ότι συνήθως φτιάχνονται για να βοηθάνε τον άνθρωπο σε δύσκολες καταστάσεις. Επίσης, προκύπτουν και έμφυλα στερεότυπα από τη συζήτηση που εκφράζονται τόσο από κορίτσια («Καθάριζαν;; Σαν γυναίκα; Χα χα χα»), όσο και από αγόρια («Θα ήθελα να με κάνει μπάνιο και να με ντύνει. –Θ: Όπως η μαμά; -Β: Ναι.).
Τα παιδιά ζωγραφίζουν ένα ρομπότ όπως αυτά το φαντάστηκαν και εξηγούν τις ιδιότητές του. Όπως φαίνεται, επιλέγουν να απεικονίσουν τα ρομπότ με βάση το δικό τους φύλο. Τα αγόρια μένουν πιστά στην ιδέα του ρομπότ που πολεμάει και για αυτό το λόγο, όπως εξηγούν, τα κάνουν αρσενικά. Η Άννα χρησιμοποιεί ένα θηλυκό ρομπότ σε αντιφατικό ρόλο –αυτό του τσομπάνου- και μάλιστα φτιάχνει και δική της λέξη για να συμβαδίζει με αυτό («τσομπάνα»).
|
Βάιος: Έχω φτιάξει ένα ρομπότ παιδάκι που πολεμάει!
Ε: Πολεμάει; Β: Όχι στα αλήθεια. Έχει κάτι σπαθιά. Ε: Είναι παιδάκι είπες ε; Β: Ένα κοριτσάκι... Χμ.. Πριν ήθελα να το κάνω κορίτσι. Ε: Αν το έκανες κορίτσι θα έβαζες σπαθιά; [i]Β: Όχι. Τελικά το έκανα αγόρι. Είναι ψεύτικα σπαθιά. [/i] |
|
Άννα: Είναι ένας τσομπάνος κορίτσι, μία «τσομπάνα» που παίρνει το μπαστούνι και ψάχνει τα ζώα στο λιβάδι.
Ε: Είναι άνθρωπος; Ή ρομπότ; Α: Είναι ρομπότ που μοιάζει με άνθρωπο. Πάει εκεί που μένουν οι κότες και καθαρίζει τις πραγματικές βρωμιές που δεν μπορεί να καθαρίσει ο άνθρωπος γιατί τον πονάει η μέση του. |
H Bee Bot εισάγεται στην τάξη και τα παιδιά μαντεύουν τι μπορεί να κάνει αυτό το ρομπότ. Η Άννα επισημαίνει με έκπληξη ότι «έχει και κουμπιά», ενώ ο Θοδωρής λέει ότι «είναι ένα παιχνίδι ρομπότ». Συζητάμε με τα παιδιά αν θέλουν να είναι αγόρι ή κορίτσι. Η Άννα και η Γεωργία συμφωνούν ότι «είναι μελισσούλα» άρα είναι κορίτσι, και παραλίγο να πείσουν και τον Βάιο που την προσφωνεί «Σούλα», αλλά τελικά συμμερίζεται τις απόψεις του Θοδωρή και προτείνουν να την κάνουν αγόρι. Έτσι αποφασίζουμε πως κάθε φορά που το ρομπότ θα παίζει με ένα συγκεκριμένο παιδί θα μεταμορφώνεται σε αυτό που θέλει εκείνο. Έτσι όταν η Bee Bot θα παίζει με τον Βάιο θα λέγεται «Κωνσταντίνος», όταν θα παίζει με τον Θοδωρή θα γίνεται «Αλέξης», με την Άννα θα έχει το όνομα «Μαρία», και με τη Γεωργία θα λέγεται «Στέφη». Τα παιδιά, ένα-ένα παίρνουν το ρομπότ και το επεξεργάζονται, διαπιστώνουν ότι έχει ρόδες, άρα μπορεί να κινηθεί. Όταν είναι η σειρά του Θοδωρή ξεκινάει να κάνει υποθέσεις για την κίνηση της, προσπαθεί να ανοίξει το καπάκι των μπαταριών και ζητάει από το Βάιο να φέρει «το ξύλινο κατσαβίδι δίπλα από τα τουβλάκια» για να το ανοίξουν. Αρνείται να το δώσει στην Άννα που έχει έρθει η σειρά της και ζητάει και η ίδια να προσπαθήσει να το ανοίξει. Όταν τελικά τα αγόρια τα καταφέρνουν, το δίνουν στα κορίτσια λέγοντας «εντάξει, έχει μπαταρίες, συνεχίστε τώρα εσείς». Στη συνέχεια γίνεται επεξήγηση των κουμπιών που έχει το ρομπότ. Όλα τα παιδιά δείχνουν να καταλαβαίνουν τη λειτουργία των κουμπιών που απεικονίζουν τα βέλη και λένε ότι «είναι για πάει το ρομπότ μπροστά, πίσω, αριστερά, δεξιά αλλά και τη λειτουργία του πράσινου κουμπιού (GO) που «είναι για να ξεκινάει». Για τα τελευταία δύο κουμπιά τα παιδιά ενημερώνονται ότι «επειδή το ρομπότ θυμάται τα πάντα και αν πατάμε συνέχεια το πράσινο κουμπί θα ξανακάνει ότι είχε κάνει την πρώτη φορά, το ένα μπλε κουμπί κάνει το ρομποτάκι να τα ξεχνάει όλα, ενώ το άλλο το σταματάει για διάλλειμα και έπειτα συνεχίζει την κίνηση που έκανε». Βέβαια, καθώς στην πορεία φάνηκε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν δύσκολο για τα παιδιά να κατανοήσουν ότι εάν πρόσθεταν μία κίνηση, το ρομπότ δεν έκανε μόνο αυτή αλλά επαναλάμβανε και τις προηγούμενες, συνήθως πριν κάνουμε το οτιδήποτε πατούσαμε και το κουμπί «για τα ξεχάσει όλα». Ταυτόχρονα με την ερμηνεία των κουπιών-εντολών, δόθηκαν στα παιδιά και οι καρτέλες με τις εικονιζόμενες εντολές και έγινε η συσχέτιση μεταξύ τους. Μέσα από τις καρτέλες τα παιδιά έρχονται σε επαφή με ένα άλλο στοιχείο του προγραμματισμού μιας κίνησης, αυτή της συμβολοποίησης και του λογικού διαγράμματος. Στο τέλος της πρώτης συνάντησης με τα παιδιά, κάθε παιδί με τη σειρά δοκιμάζει μία απλή κίνηση με τη Bee Bot, ενώ παράλληλα ενθαρρύνεται να χρησιμοποιεί και τις καρτέλες ως μέσο καταγραφής της κίνησης που έχει εκτελέσει.
Το ρομποτάκι και οι θησαυροί: Σ’ αυτήν τη δραστηριότητα τα παιδιά θα πρέπει να φέρουν εις πέρας μία διαδρομή με τη Bee Bot σε τρεις φάσεις. Κάθε μία από αυτές τις φάσεις τελειώνει όταν τα παιδιά φτάσουν, και επομένως «κερδίσουν» το «θησαυρό» που εικονίζεται σε καρτέλες και τον οποίο έχουν επιλέξει τα ίδια. Τα παιδιά επιλέγουν τρεις καρτέλες από τρεις διαφορετικές κατηγορίες (παιχνίδια, αποκριάτικες στολές, επαγγέλματα) με έμφυλο προσανατολισμό, που αποτελούν τους θησαυρούς τους οποίους πρέπει να κυνηγήσει η Bee Bot. Μέσα από την επιλογή αυτή τα παιδιά διαμορφώνουν το δικό τους κόσμο παιχνιδιού αλλά και το περιβάλλον δράσης του ρομπότ. Από την επιλογή των καρτελών φάνηκε, ότι τόσο τα αγόρια όσο τα κορίτσια παρέμειναν πιστά σε επιλογές που συμβαδίζουν με το φύλο τους αλλά και με το φύλο του ρομπότ. Η Άννα επέλεξε κατευθείαν καρτέλες με γυναικείο/κοριτσίστικο προσανατολισμό, λέγοντας «Θα την κάνω πριγκίπισσα!». Η Γεωργία επέλεξε επίσης καρτέλες με κοριτσίστικες επιλογές για τη «Στέφη», όπως είχε ονομάσει τη Bee Bot, αλλά διαφορετικές από αυτές της Άννας. Ο Θοδωρής διαλέγοντας το καπέλο του αστυνομικού και τη μπάλα είπε «εγώ θα γίνω αστυνόμος και ποδοσφαιριστής» και ο Βάιος ενώ δεν γνώριζε τί είχε διαλέξει ο Θοδωρής επέλεξε τις ίδιες ακριβώς καρτέλες.
Οι θησαυροί.
Οι επιλογές: της Άννας, της Γεωργίας και του Βάιου.
Τα παιδιά ξεκινάνε με τη σειρά το κυνήγι του θησαυρού. Πρώτος έρχεται ο Βάιος. Τοποθετεί τη Bee Bot λίγο πριν την αρχή της διαδρομής και λέγοντας «μπροστά, μπροστά», πατάει δύο φορές το κουμπί «μπροστά», αλλά η Bee Bot δεν καταφέρνει να φτάσει στον πρώτο θησαυρό. Παρ’ όλα αυτά είναι προσεκτικός στις κινήσεις του, αντιλαμβάνεται μόνος του τα όποια λάθη και προσπαθεί να τα διορθώσει. Όταν χρειάζεται να κάνει το ρομπότ να στρίψει χρησιμοποιεί τις καρτέλες και βρίσκει μόνος του ποιες χρειάζονται (και άρα ποια κουμπιά θα πατήσει στη συνέχεια) για να κάνουν το ρομπότ να φτάσει στον επόμενο θησαυρό. Ξεκινάει λοιπόν να προγραμματίζει τις κινήσεις και μετά δίνει τις εντολές για να εκτελεστεί η κίνηση. Η δραστηριότητα συνεχίζει ομαλά και στα τελευταία τετράγωνα σηκώνεται όρθιος μετά από δική μου παρακίνηση και ακολουθεί το ρομπότ για να καταλάβει πώς θα πρέπει να στρίψει. Γρήγορα αντιλαμβάνεται τις επόμενες κινήσεις και έτσι ολοκληρώνει χωρίς λάθη τη διαδρομή φτάνοντας και στον τελευταίο θησαυρό.
Βάιος: Μπροστά, μπροστά... Δεν έφτασε. Να πατήσω αυτό να τα ξεχάσει;
Ε: Ας βάλουμε τον Κωνσταντίνο (ρομπότ) στην αρχή από το πρώτο τετράγωνο και ας ξανα-μετρήσουμε.
Β: Ένα, δύο, τρία.
Ε: Άρα τί πρέπει να πατήσουμε;
Β: Μπροστά, μπροστά και μπροστά.
Θ: (Πετάγεται:) Τρεις φορές μπροστά.
Ε: Ας χρησιμοποιήσουμε και τις καρτέλες για να μην μπερδευόμαστε.
Β: Δε με δυσκολεύει!
Επόμενος είναι ο Θοδωρής που λέει ότι θέλει «ένα δύσκολο». Θέλει να φτάσει γρήγορα στον τελευταίο θησαυρό με αποτέλεσμα να κάνει βιαστικές κινήσεις και να τις επαναλαμβάνει. Ενώ κάνει αρκετά λάθη λόγω της βιασύνης, αρχικά δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ανατροφοδότηση από εμένα, αφού προσπαθεί να στηριχτεί στις δικές του δυνάμεις και να «τα καταφέρει μόνος του» όπως λέει. Στο τέλος ξεκινάει να κάνει περισσότερες ερωτήσεις και καταλαβαίνει και τη χρησιμότητα των καρτελών, που τον βοηθάνε να εκτελέσει σωστά τις κινήσεις που θέλει για να φτάσει στο στόχο του.
Ε: Για να φτάσει στο δεύτερο θησαυρό τί πρέπει να κάνει;
Θοδωρής: Ένα βήμα και μία στροφή!
Ε: Ποιά στροφή;
Θ: (Διαλέγει από τις καρτέλες) Αριστερά! Μπροστά, στροφή... Ωχ γιατί πάλι δεν έφτασε; Δεν πατήσαμε το ξέχασμα! Για να δω τώρα..
Πάλι δεν έφτασε.. Πρέπει να πάει πάλι ευθεία... Ξέχασμα... Ευθεία.. (Πατάει μόνο την ευθεία). Ωχ...
Ε: Μην βιάζεσαι, κάνε πάλι τις κινήσεις αργά αργά και χρησιμοποίησε και τις καρτέλες αν θέλεις..
Θ: Για φέρε.. Μπροστά, στροφή, μπροστά, GO! Έφτασε!
Η Γεωργία είναι η επόμενη που θα προσπαθήσει να εκτελέσει τη διαδρομή με τη Bee Bot. Ξεκινάει μετρώντας τα τετράγωνα που χρειάζεται να περπατήσει το ρομποτάκι ώστε να φτάσει στον πρώτο θησαυρό. Της προτείνω όποτε θέλει να χρησιμοποιήσει τις καρτέλες και διαλέγει τις σωστές, τις τοποθετεί δίπλα από τη διαδρομή και συνεχίζει πατώντας τα αντίστοιχα κουμπιά.
Τελευταία η Άννα που στόχος της είναι να φτάσει στη «Μαριπόζα», δηλαδή στον τρίτο της θησαυρό και ξεκινάει να μετράει βιαστικά κάνοντας λάθη. Στην αρχή δεν θέλει να χρησιμοποιήσει τις καρτέλες, αλλά όσο περνάει η ώρα και βλέπει ότι μπερδεύεται και δεν τα καταφέρνει, τις χρησιμοποιεί, ενώ παράλληλα σηκώνεται όρθια, μπαίνοντας και η ίδια μέσα στην διαδρομή για να καταλάβει με σημείο αναφοράς το δικό της σώμα, την επόμενη κίνηση της Bee Bot. Τελικά καταφέρνει και αυτή να προγραμματίσει σωστά το ρομπότ και να φέρει εις πέρας με επιτυχία τη δραστηριότητα.
Τα παιδιά ζωγραφίζουν τη Bee Bot και μια διαδρομή για αυτήν, χωρίς να δοθούν άλλες οδηγίες. Και τα τέσσερα παιδιά σχεδιάζουν τα βήματα της αλλά και βοηθητικά βέλη με αντιστοιχία σχεδόν ένα προς ένα, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο την κατανόηση για την κίνηση του ρομπότ ως κάτι που μπορεί να αναπαρασταθεί και ως ακολουθία εντολών.
Στην αρχική φάση της συζήτησης τις περισσότερες ιδέες σχετικά με τα ρομπότ εξέφρασαν τα αγόρια, τα οποία είχαν κάποιες γνώσεις λόγω των παιχνιδιών που παίζουν (transformers). Οι γνώσεις τους όμως ήταν μονοδιάστατες και παρέμειναν κυρίως στα ρομπότ που «πολεμάνε» ή «έχουν όπλα» και πριν, αλλά και μετά την προβολή εικόνων από ρομπότ με ποικίλα χαρακτηριστικά και λειτουργίες. Αυτό φάνηκε και από τα ιχνογραφήματά τους, στα οποία παρουσίασαν ρομπότ αρσενικού γένους με τις παραπάνω ιδιότητες. Σε επόμενη εκτέλεση της δραστηριότητας θα μπορούσαν τα ίδια τα παιδιά να αναζητήσουν εικόνες ή να ρωτήσουν άτομα του κοντινού τους περιβάλλοντος για το αν γνωρίζουν επιπλέον πράγματα που θα τους εφοδίαζε με περισσότερες ιδέες για το «τί είναι ένα ρομπότ».
Τα κορίτσια, αρχικά, συμμετείχαν στη συζήτηση συμπληρωματικά και αρκετές φορές επαναλάμβαναν τις ιδέες των αγοριών. Παρ’ όλα αυτά στο σύνολο παρουσίασαν μεγαλύτερη ποικιλία ιδεών ως προς το «τί κάνουν» τα ρομπότ, και φάνηκε να αντιλαμβάνονται τα ρομπότ ως κάτι που βοηθάει τους ανθρώπους. Και στα δικά τους ιχνογραφήματα επέλεξαν να παρουσιάσουν ρομπότ όμοιου φύλου με του δικού τους. Ενώ, όμως, στη μία ζωγραφιά, τα ρομπότ «έπαιζαν και βοηθούσαν στην καθαριότητα», στην άλλη το ρομπότ γυναικείου φύλου βρισκόταν σε έναν κατά βάση αντρικό ρόλο, αυτό του «τσομπάνου».
Έτσι, ενώ κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας δεν παρατηρήθηκαν ακραίες έμφυλες στερεοτυπικές συμπεριφορές μεταξύ των παιδιών, εκφράστηκαν στερεοτυπικές αντιλήψεις από τα παιδιά και των δύο φύλων και με τη μορφή ιχνογραφήματος όπως αναφέρθηκε, αλλά και μέσα από το λόγο τους («τσομπάνα», «σαν γυναίκα;», «όπως η μαμά;»).
Με την εισαγωγή της Bee Bot, η επιλογή του φύλου βρέθηκε πάλι στο προσκήνιο, και τα παιδιά θέλησαν για άλλη μια φορά να επιλέξουν για το ρομπότ φύλο όμοιο με το δικό τους. Ακόμη, τα παιδιά κλήθηκαν να επιλέξουν καρτέλες με έμφυλο περιεχόμενο τις οποίες θα «κυνηγούσε» το ρομπότ, αλλά και πάλι διάλεξαν καρτέλες που συμβάδιζαν με το φύλο τους και το φύλο του ρομπότ.
Σ’ αυτό το σημείο, θα πρέπει να αναφερθεί ότι κάποιες εικόνες των καρτελών ίσως είχαν περιεχόμενο περισσότερο αναγνωρίσιμο και προβαλλόμενο από διάφορα μέσα και ίσως τα παιδιά τις επέλεξαν για αυτό το λόγο (Spiderman, και Barbie έναντι άλλων όπως: καπέλο ινδιάνου, πλαστελίνες κ.ά.) που θα μπορούσε να αποφευχθεί σε επόμενη εκτέλεση της δραστηριότητας.
Στο σύνολό της η δραστηριότητα εξελίχθηκε ομαλά, καθώς και τα τέσσερα παιδιά έδειξαν ενδιαφέρον για τα ρομπότ και συμμετείχαν ενεργά. Στη φάση του πειραματισμού με το ρομπότ θα μπορούσε να γίνουν περισσότερες ενέργειες, αν υπήρχε περισσότερος χρόνος ώστε να εξοικειωθούν τα παιδιά με το ρομπότ και τον τρόπο κίνησης του. Για παράδειγμα τα παιδιά θα μπορούσαν να χωριστούν σε ομάδες ρομπότ-άνθρωποι ώστε να κατανοήσουν ότι η οποιαδήποτε κίνηση προέρχεται από προγραμματισμό του ανθρώπου.
Κατά τα άλλα, όλα τα παιδιά ανεξαρτήτου φύλου ολοκλήρωσαν με επιτυχία τη διαδρομή με τη Bee Bot και τη βρήκαν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Επίσης τα παιδιά έδειξαν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις κινήσεις και τις αποφάσεις τους όταν παίζανε με το ρομπότ και έδειξαν να κατανοούν την κίνηση ως κάτι που μπορεί να εκφραστεί και με σύμβολα. Αυτό φάνηκε τόσο από τη συνεχή χρήση των καρτελών-εντολών, κατά τη διάρκεια των διαδρομών, ως σημείο αναφοράς για την επιλογή της επόμενης κίνησής τους, όσο και από το δεύτερο ιχνογράφημα των παιδιών όπου χρησιμοποιούν την αντιστοιχία ένα προς ένα για τον αριθμό των βημάτων και των αριθμό των βελών που συμβολίζουν την κίνηση.