Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται δραστηριότητες και παιδαγωγικό υλικό που αφορούν την έννοια του μοτίβου και απευθύνονται σε μαθητές Νηπιαγωγείου. Η αναγνώριση και η επέκταση των μοτίβων αποτελούν μία σημαντική διαδικασία της αλγεβρικής συλλογιστικής. Το παιδαγωγικό υλικό που προτείνεται συνάδει με τις βασικές αρχές του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών και διευκολύνει τον πειραματισμό, τη διερευνητική μάθηση, την ομαδοσυνεργατική εργασία την εμπλοκή σε καταστάσεις προβληματισμού, τη διατύπωση ερωτήσεων, υποθέσεων, τη διεξαγωγή συμπερασμάτων και την καλλιέργεια της μαθηματικής σκέψης. Υλικό και δραστηριότητες οργανώνονται με βάση ένα σενάριο που αφορά τη διαμόρφωση της αυλής του Νηπιαγωγείου δίνοντας κίνητρο στα παιδιά να συμμετέχουν σε μία διαδικασία επίλυσης προβλήματος που τα αφορά και έχει νόημα γι αυτά.

Υλικά:

Οι δραστηριότητες και το ενσωματωμένο παιδαγωγικό υλικό, στην παρούσα εργασία, έχουν σχεδιαστεί και δομηθεί έτσι ώστε να εντάσσονται σε ένα σενάριο που να προσδίδει νόημα στις πράξεις των παιδιών και τα παρακινεί να εμπλακούν σε καταστάσεις προβληματισμού, αναζητώντας λύσεις σε προβλήματα που τα αφορούν. Στην προκειμένη περίπτωση το σενάριο αφορούσε την ανάγκη διαμόρφωσης της αυλής του Νηπιαγωγείου. Ο σχολικός χώρος αν και απευθύνεται στους μαθητές οι οποίοι θα είναι οι τελικά και οι κύριο χρήστες του οι ίδιοι ουσιαστικά αποκλείονται από το σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη διαμόρφωσή του. Ωστόσο, γνωρίζουν πολύ καλά το σχολικό τους περιβάλλον και θα μπορούσαν να παρέχουν εξαιρετικά πολύτιμες πληροφορίες και προτάσεις για το σχεδιασμό του (Ghaziani, 2008). Η πρόταση μας λοιπόν αφορά τη συνδιαμόρφωση της αυλής του Nηπιαγωγείου με τα νήπια. Προχωράμε στην εκπόνηση ενός σχεδίου εργασίας που αφορά μία συνολική πρόταση για τον ανασχεδιασμό της αυλής του Νηπιαγωγείου σε συνεργασία με τα παιδιά μέσα από μία διαδικασία διερεύνησης και διαμόρφωσης τεκμηριωμένων προτάσεων. Το θέμα της κατασκευής της αυλής συνιστά ένα πλαίσιο ιδιαίτερα προσιτό για τη διερεύνηση πολλών επιμέρους θεμάτων καθώς και για τη διδασκαλία μαθηματικών εννοιών. Ειδικότερα επιλέγουμε να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες που παρέχει το συγκεκριμένο πλαίσιο για την ανάπτυξη της έννοιας του μοτίβου. Στόχος μας είναι τα παιδιά να αναγνωρίσουν, να επεκτείνουν, να παράγουν και να γενικεύσουν μοτίβα. Να κατανοήσουν ότι το ίδιο μοτίβο μπορεί να βρεθεί σε πολλές και διαφορετικές μορφές και ότι τα μοτίβα συναντώνται σε φυσικές και γεωμετρικές καταστάσεις.

Σύμφωνα με τον Van de Walle (2005) η αλγεβρική συλλογιστική που περιλαμβάνει την αναπαράσταση, τη γενίκευση και την τυποποίηση καταστάσεων, βρίσκεται στην καρδιά των μαθηματικών. Η αναγνώριση και η επέκταση των μοτίβων αποτελούν μία σημαντική διαδικασία αυτής της συλλογιστικής. Τα απλά επαναλαμβανόμενα μοτίβα μπορούν εύκολα να διερευνηθούν από παιδιά του Νηπιαγωγείου. Πάντα σύμφωνα με τον Van de Walle (2005) η έννοια των επαναλαμβανόμενων μοτίβων μπορεί να εισαχθεί με πολλούς τρόπους στην τάξη: με απλά μοτίβα σχημάτων που τα παιδιά πρέπει να επεκτείνουν, με απλά μουσικά μοτίβα, με μοτίβα που δημιουργούν τα παιδιά με τα χέρια ή τα σώματά τους. Αντίστοιχα στον Οδηγό Νηπιαγωγού (Δαφέρμου, Κουλούρη & Μπασαγιάννη, 2005) τονίζεται η σημασία της συστηματικής διερεύνησης μαθηματικών ιδεών μεταξύ των οποίων είναι και οι σχέσεις και οι κανονικότητες. Η λέξη «κανονικότητα» αναφέρεται στον κανόνα που διέπει μια κατάσταση ή ένα φαινόμενο και αποδίδει τον αγγλικό όρο «pattern». Όπως αναφέρει η Τζεκάκη (2010), όσον αφορά τις κανονικότητες, επιδιώκεται το παιδί να:

-Αναγνωρίζει, αναπαράγει και συνεχίζει μια κανονικότητα από υλικά, παραστάσεις, ήχους κίνηση, λέξεις και αριθμούς,

-Βρίσκει το στοιχείο που λείπει σε μια κανονικότητα,

-Μεταφέρει από τη μια μορφή υλικού σε άλλη, παριστάνει μία κανονικότητα,

-Περιγράφει ποιοτικές και ποσοτικές αλλαγές στην εξέλιξη των κανονικοτήτων,

-Περιγράφει και γενικεύει τον κανόνα ο οποίος προσδιορίζει την κανονικότητα.

Ωστόσο, η απασχόληση με τα μοτίβα δε θα πρέπει να μένει στο επίπεδο της δράσης αλλά να πλαισιώνεται από μια «συστηματική συζήτηση» πάνω στη δομή του μοτίβου ώστε οδηγηθούν τα παιδιά στον εντοπισμό την ανάδειξη και τη διατύπωση του κανόνα. Σύμφωνα με τη Τζεκάκη (2000), η ανάπτυξη μαθηματικής γνώσης απαιτεί επεξεργασμένες και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και κατάλληλο υλικό, όπου τα παιδιά δρουν αρχικά μέσα στον υλικό χώρο συμμετέχοντας με όλο τους το σώμα (βιωματικές καταστάσεις), στη συνέχεια μεταφέρουν τη δράση αυτή στα αντικείμενα με τα μέλη του σώματος, τα χέρια, τα δάχτυλα (εμπράγματες καταστάσεις), και τέλος γενικεύουν την εμπειρία τους με τη μεσολάβηση εικόνων, σχημάτων και συμβόλων (αναπαραστατικές καταστάσεις) σχηματοποιώντας έτσι τις πράξεις και τις έννοιες. Στην εργασία μας αυτή τα παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα κυρίως να επιδοθούν μέσα από την παρατήρηση, αναγνώριση, επέκταση και παραγωγή μοτίβων στην επίλυση προβλημάτων και στην ανάπτυξη της γεωμετρικής συλλογιστικής και της έννοιας του χώρου.

Στην εργασία μας λάβαμε υπόψη τόσο τις θέσεις του Piaget ότι η μαθηματική κατανόηση αποτελεί προϊόν προσωπικής ανακάλυψης και προέρχεται από τον αναστοχασμό του παιδιού πάνω στις πράξεις που κάνει χρησιμοποιώντας αντικείμενα όσο και τις θέσεις του Vygotsky ότι αποτελεί κατά βάση ιστορικό και κοινωνικό προϊόν συλλογικών συμβάσεων ( Chronaki, 2004). Έτσι τα παιδιά θα συμμετέχουν σε ποικίλες δραστηριότητες, με τη χρήση πλούσιου υλικού, μέσα σε κλίμα επικοινωνιακού χαρακτήρα, όπου θα συνεργάζονται μεταξύ τους και με τον εκπαιδευτικό. Η χρήση υλικού συγκεκριμενοποιεί τις μαθηματικές δομές και βοηθάει στη δημιουργία και ανάπτυξη εννοιών και διαδικασιών των μαθηματικών. Δημιουργεί συνθήκες για ανάπτυξη θετικής στάσης απέναντι στα μαθηματικά και δίνει νόημα στα μαθηματικά για τα μικρά παιδιά συνδέοντας την απόκτηση μαθηματικών γνώσεων με την εφαρμογή τους στην πράξη (Ball,1992; Howard, Perry & Tracey,1999, στο Δεσλή & Κωστελίδου, 2008; McCulloch Vinson στο Σκουμπουρδή, 2010) Ακόμη, όπως επισημαίνουν οι Suydam & Higgins ( Σταυράκη & Χατζηκυριάκου, 2008) το κατάλληλο χειραπτικό υλικό αυξάνει την επιτυχία στα μαθηματικά. Η Sowell (1989) επίσης σε μία μετα-ανάλυση 60 ερευνών που αφορούσαν τη χρήση υλικών σε διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες διαπίστωσε τα θετικά αποτελέσματα της χρήσης υλικών κατά τη διδασκαλία των μαθηματικών στην επίλυση προβλημάτων. Ωστόσο η χρήση των υλικών μπορεί να αποβεί εμπόδιο στην κατάκτηση των μαθηματικών εννοιών στην περίπτωση που οι μαθητές χειρίζονται το υλικό με συγκεκριμένο τρόπο χωρίς να κατανοούν τη μαθηματική δομή που εμπλέκεται στη διαδικασία του χειρισμού με αποτέλεσμα να μη μπορούν να μεταβούν στη νοητική δραστηριότητα και στα αφηρημένα σύμβολα. Ένας επιπλέον περιορισμός μπορεί επίσης να είναι η διαφορά στις ερμηνείες των μαθητών για τις αναπαραστάσεις από την ερμηνεία που εισάγει ο εκπαιδευτικός (Σκουμπουρδή, 2010). Βέβαια, ο Dewey (Σδρόλιας, 2006) αναφέρει ότι το υλικό για να συνδέσει τα αισθητηριακά ερεθίσματα με τις μαθηματικές έννοιες πρέπει να είναι ενσωματωμένο σε διδακτικές δραστηριότητες της σχολικής τάξης, να συνδέεται με τις γνωστικές εμπειρίες των παιδιών και το επίπεδο ανάπτυξης της γεωμετρικής σκέψης τους και να συνδυάζεται με μορφές διδασκαλίας που ευνοούν τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών και τη συμμετοχή όλων των μαθητών. Με αυτό το σκεπτικό οι δραστηριότητές μας εντάσσονται σε ένα σχέδιο εργασίας που στηρίζεται σαν μέθοδος στη βιωματική, συνεργατική και πολυτροπική προσέγγιση της γνώσης ( Helm & Katz, 2002).

Στις δραστηριότητες ενσωματώνονται και οι Νέες Τεχνολογίες οι οποίες παρέχουν εξαιρετικές δυνατότητες για χειρισμό μαθηματικών εννοιών, για οπτικοποίηση γεωμετρικών σχέσεων, για μεταβολή και μετασχηματισμό σχημάτων και σχέσεων, για διερευνητική μάθηση και πειραματισμό (Χρονάκη, 2008). O υπολογιστής, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο ως ένα εποπτικό μέσο διδασκαλίας και πηγή πληροφόρησης, αλλά και ως δυναμικό εργαλείο γνωστικής ανάπτυξης, διότι διαθέτει χαρακτηριστικά που παρέχουν εξαιρετικές δυνατότητες για την δημιουργία ενός γόνιμου και προωθημένου μαθησιακού περιβάλλοντος. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τον κάνουν να διαφέρει από τα άλλα μέσα διδασκαλίας είναι η αλληλεπιδραστικότητά του με τους μαθητές, η προσαρμοστικότητα του προγράμματος στους ρυθμούς μάθησης των παιδιών, η παροχή περιβάλλοντος στο οποίο συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις, η δυνατότητα μοντελοποίησης προβληματικών γνωστικών περιοχών εννοιών ή πραγματικών καταστάσεων, η δημιουργία μικρόκοσμων, προσομοιώσεων και άλλων ανοιχτών περιβαλλόντων μάθησης (Ράπτης & Ράπτη, 2006). Η ενασχόληση με τις δραστηριότητες και το υλικό στον υπολογιστή γίνεται στο σύνολο της τάξης και σε μικρή ομάδα καθώς σύμφωνα με τον Clements (1999) η εργασία στον Η/Υ είναι αποδοτικότερη όταν είναι ομαδική (Ντολιοπούλου, 1999).

Σχέδιο Εργασίας: Διαμόρφωση της Αυλής του Νηπιαγωγείου

Οι στόχοι που τίθενται στο συγκεκριμένο σχέδιο εργασίας σχετικά με τη διδασκαλία των μοτίβων είναι οι εξής:

1. Αναγνώριση, αναπαραγωγή και συνέχιση ενός μοτίβου από διάφορα υλικά.

2. Εύρεση του πυρήνα ενός μοτίβου και γενίκευση του κανόνα που το προσδιορίζει.

3. Δημιουργία μοτίβων από διάφορα υλικά.

4. Ανακάλυψη των μοτίβων στην καθημερινή ζωή.

5. Δημιουργία μοτίβων με τη χρήση διάφορων λογισμικών.

6. Αξιοποίηση των ΤΠΕ για την προσέγγιση των μοτίβων μέσα από πολλαπλές αναπαραστάσεις.

7. Καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, διατύπωση υποθέσεων και επεξηγήσεων, ανάπτυξη επιχειρηματολογίας.

8. Ανάπτυξη συνεργατικών δεξιοτήτων.

9. Ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας.

10. Εξάσκηση της λεπτής κινητικότητας.

11. Εξοικείωση με τη χρήση του υπολογιστή και τις δυνατότητες του Διαδικτύου.

12. Ανάπτυξη δεξιοτήτων αναζήτησης, οργάνωσης και παρουσίασης πληροφοριών.

Α΄ Φάση: Διερεύνηση

Κατά τη φάση της διερεύνησης παρουσιάζεται το προς επίλυση πρόβλημα που είναι η διαμόρφωση της αυλής του Νηπιαγωγείου. Ακολουθεί συζήτηση με τα παιδιά και δημιουργείται στο λογισμικό kidspiration ένα ιστόγραμμα όπου καταγράφονται οι πρώτες ιδέες των παιδιών και τα θέματα που χρήζουν διερεύνησης

Εικόνα 1. Ιστόγραμμα του σχεδίου εργασίας στο λογισμικό Kidspration

Το λογισμικό kidspiration αποτελεί ένα λογισμικό εννοιολογικής ή νοητικής χαρτογράφησης ιδιαίτερα χρήσιμο για το Νηπιαγωγείο καθώς τα νήπια που δεν γνωρίζουν συστηματικά ανάγνωση και γραφή μπορούν να εκφράζουν και να αποτυπώνουν τις ιδέες τους μέσα από εικόνες. Έχουν τη δυνατότητα να σχεδιάσουν, να αναλύσουν τη σκέψη τους, να οργανώσουν τις ιδέες τους, να επεξεργαστούν πληροφορίες, να έχουν μία συνολική εικόνα των εννοιών που τους απασχολούν. Έτσι γύρω από την κεντρική ιδέα, οργώνονται ιδέες και πληροφορίες τις οποίες μπορούν τα παιδιά να τροποποιηθούν, να εμπλουτισθούν ή να διαγραφούν κατά την πορεία του σχεδίου εργασίας. Παρέχεται η δυνατότητα αποθήκευσης των νοητικών χαρτών ώστε να συγκρίνονται οι τροποποιήσεις τους και η δυνατότητα εκτύπωσης ώστε να αναρτηθούν σε χώρο που θα διαμορφωθεί στην τάξη για να φιλοξενήσει το υλικό του σχεδίου εργασίας. Μπορούμε επιπλέον να εισάγουμε εικόνες από το αρχείο μας καταγράφοντας τις ιδέες μας με πραγματικές εικόνες.

Συλλέγουμε στη συνέχεια υλικό για τις σχολικές αυλές όπως εικόνες και πληροφορίες (μαζί με τα παιδιά από το διαδίκτυο, υλικό που φέρνουν τα παιδιά από το σπίτι και υλικό που βρίσκει ο εκπαιδευτικός) το οποίο οργανώνουμε σε παρουσίαση στο Power point και το επεξεργαζόμαστε με τα παιδιά. Εκτυπώνουμε τα πιο ενδιαφέροντα σημεία και τα εκθέτουμε σε ειδικό χώρο που προετοιμάζουμε στην τάξη. Μετά την επεξεργασία του υλικού αναθεωρούμε, τροποποιούμε και συμπληρώνουμε όπου χρειάζεται το αρχικό μας ιστόγραμμα. Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες και κάθε ομάδα αναλαμβάνει ένα υποέργο του σχεδίου εργασίας.

Εκτιμούμε ότι θα πρέπει να σχηματισθούν πέντε ομάδες των τεσσάρων παιδιών για ένα Νηπιαγωγείο που έχει είκοσι μαθητές. Ο αριθμός των ομάδων και το πλήθος των συμμετεχόντων προσαρμόζονται ανάλογα με το Νηπιαγωγείο. Οι ομάδες που θα σχηματιστούν είναι: οι πλακάδες που θα ασχοληθούν με τα πλακόστρωτα της αυλής, οι αρχιτέκτονες τοπίου, που θα είναι αρμόδιοι για το σχεδιασμό του χώρου και την κατασκευή των μονοπατιών και ενός αμφιθεάτρου, οι κηπουροί, υπεύθυνοι για τα φυτά και το πράσινο, οι πετράδες που θα ασχοληθούν με την επένδυση των τοίχων και της περίφραξης, οι ξυλουργοί που θα έχουν την ευθύνη για την περίφραξη της αυλής, τα παγκάκια και το κιόσκι της αυλής. Οι εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας (παιδική χαρά, αμμοδόχος κλπ) θα απασχολήσουν την τάξη σε επόμενη φάση αφού ολοκληρωθούν οι εργασίες υποδομής.

Β΄ Φάση: Κυρίως Εργασία

Τα παιδιά χωρίζονται στις ομάδες τους και εργάζονται συνεργατικά ως εξής: Τα παιδιά κάθε ομάδας αναζητούν και συγκεντρώνουν πληροφορίες από διάφορες πηγές (διαδίκτυο, έντυπο υλικό, γονείς κλπ). Σε εξορμήσεις στην πόλη παρατηρούν και φωτογραφίζουν πλακόστρωτα, μονοπάτια, φράχτες, κήπους, επενδυμένους τοίχους και ότι άλλο σχετίζεται με την εργασία που έχουν αναλάβει. Επισκέπτονται επαγγελματίες και αποκομίζουν πληροφορίες για την ποικιλία των υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, τις δυνατότητες και την τιμή τους. Κάθε ομάδα διαμορφώνει μία παρουσίαση σε Power point με το υλικό που έχει συλλέξει.

Το PowerPoint είναι ένα ιδιαίτερα χρήσιμο λογισμικό που χρησιμοποιείται για την παρουσίαση πληροφοριών με μια δυναμική μορφή. Κείμενο, διαγράμματα, γραφήματα, ηχητικά εφέ και βίντεο είναι μερικά από τα στοιχεία του PowerPoint μπορούν να ενσωματωθούν στις παρουσιάσεις με ευκολία ακόμη και από τα νήπια προκαλώντας ισχυρή εντύπωση στο κοινό. Διευκολύνει την ικανότητα των παιδιών ως προς τη διαχείριση του έργου, την οργάνωση, το σχεδιασμό και την πολλαπλή αναπαράσταση του τελικού προϊόντος Έτσι τα νήπια μπορούν να οργανώσουν τις πληροφορίες τους, να τις αποθηκεύσουν, να τις εκτυπώσουν ή να τις παρουσιάσουν με οργανωμένο και ενδιαφέροντα τρόπο στους συμμαθητές και στους εμπλεκόμενους φορείς.

Κατά την πορεία της έρευνάς τους και τη συνεργασία του εκπαιδευτικού με την ομάδα εστιάζουμε στην παρατήρηση και αναγνώριση μοτίβων και εντοπίζουμε από κοινού τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Προτρέπουμε και βοηθάμε τα παιδιά να αναγνωρίσουν τον πυρήνα στα διάφορα μοτίβα. Στη συνέχεια κάθε ομάδα εργάζεται με χειραπτικό υλικό με στόχο την εμπέδωση της έννοιας του μοτίβου. Αναγνωρίζουν και επεκτείνουν δοσμένα μοτίβα. Σε φύλλα εργασίας αντιγράφουν δοσμένα μοτίβα με γεωμετρικά σχήματα και συμπληρώνουν κομμάτια από δοσμένα μοτίβα. Σε όλες τις παραπάνω δραστηριότητες η προσοχή των παιδιών, μέσα από στοχευμένες ερωτήσεις και συζήτηση, στρέφεται στον κανόνα με τον οποίο παράγονται τα μοτίβα και όχι στην απλή μίμηση ή αντιγραφή τους. Στη συνέχεια σχεδιάζουν την κατασκευαστική τους πρόταση για την αυλή του σχολείου.

Ειδικότερα:

Ομάδα «Κηπουροί»

Χειραπτικό υλικό: Σε μακέτα τα παιδιά πρέπει να αναγνωρίσουν το μοτίβο στη δενδροστοιχία του κήπου και στη μπορντούρα των θάμνων, να κατασκευάσουν τα ανάλογα αντικείμενα και να το επεκτείνουν ολοκληρώνοντας τον κήπο στο κάστρο των ιπποτών.

Φύλλα εργασίας: Σε φύλλο εργασίας στο λογισμικό Tuxpaint τα παιδιά αντιγράφουν δοσμένο μοτίβο με λουλούδια σε παρτέρι και δεντροστοιχία στο περίγραμμα. Το TuxPaint είναι ένα ελεύθερο λογισμικό ζωγραφικής για παιδιά. Εύκολο στη χρήση με πλούσια εργαλεία σχεδίασης και γραφικά, καρτούν και ηχητικά εφέ που δημιουργούν ένα ευχάριστο και δημιουργικό περιβάλλον χρήσης για τα μικρά παιδιά. Συνδυάζει μια εύχρηστη διεπαφή, διασκεδαστικά εφέ ήχου, και μια ενθαρρυντική μασκότ, τον Tux τον πιγκουίνο της Linux που καθοδηγεί τα παιδιά καθώς χρησιμοποιούν το πρόγραμμα. Η ύπαρξη μεγάλης ποικιλίας από στάμπες σε συνδυασμό με τη δυνατότητα αλλαγής μεγέθους και χρώματος παρέχει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να δημιουργήσει ποικίλα μοτίβα τα οποία να επεκτείνουν τα παιδιά και στα νήπια τη δυνατότητα να δημιουργήσουν τα δικά τους προσωπικά μοτίβα.

Σύνθεση μοτίβου: Στο Tuxpaint τα παιδιά θα συνθέσουν την πρότασή τους για τα παρτέρια της αυλής και τις δεντροστοιχίες.

Ομάδα «Αρχιτέκτονες τοπίου»

Χειραπτικό υλικό: Σε μακέτα τα παιδιά πρέπει να αναγνωρίσουν τα μοτίβα στο μονοπάτι, να κατασκευάσουν τα ανάλογα αντικείμενα και να το επεκτείνουν ολοκληρώνοντας τον κήπο στο κάστρο των ιπποτών.

Φύλλα εργασίας: Σε φύλλο εργασίας στο Revelation Natural Art τα παιδιά αντιγράφουν δοσμένο μοτίβο με διαφορετικές υφές και αναπαράγουν ένα μονοπάτι (Εικόνα 6). Το Revelation Natural Art είναι ένα εργαλείο γραφικών γενικής χρήσης με πολλαπλές σχεδιαστικές δυνατότητες, δυνατότητες δημιουργικής γραφής, σύνθεσης πρωτότυπων ιστοριών και παραγωγή κινούμενων σχεδίων. Διαθέτει μια πολύ μεγάλη γκάμα καλλιτεχνικών πινέλων και άλλων εργαλείων για ζωγραφική και συγγραφή κειμένου καθώς και μια μεγάλη βιβλιοθήκη έτοιμων εικόνων και ποικιλία από στάμπες και βασικά γεωμετρικά σχήματα. Παρέχονται όλα τα εργαλεία για ταξινόμηση, περιστροφή, τροποποίηση, μεγέθυνση και σμίκρυνση των εικόνων, ενώ σε ανώτερα επίπεδα χρήσης είναι δυνατή η δημιουργία κινουμένων σχεδίων. Διαθέτει τρία επίπεδα (simple, junior, advanced) και μπορούμε να το προσαρμόσουμε στο επίπεδο των μαθητών μας. Μεγάλη ποικιλία σε πινέλα, υφές και στάμπες το καθιστούν ιδανικό για τη δημιουργία μοτίβων και ευνοούν την αποφυγή της μονοτονίας διεγείροντας τη δημιουργικότητα και τη φαντασία.

Σύνθεση μοτίβου: Στο Revelation Natural art τα παιδιά συνθέτουν την πρότασή τους για τα μονοπάτια της αυλής.

Ομάδα «Πλακάδες»

Χειραπτικό υλικό: Τα παιδιά καλούνται να αναγνωρίσουν τον πυρήνα σε δοσμένα μοτίβα και να επιλέξουν τις σωστές χάρτινες ψηφίδες για να τα συνεχίσουν. Το υλικό έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί σαν επιτραπέζιο παιχνίδι όπου τα παιδιά με τη χρήση του ζαριού με τα χρώματα συναγωνίζονται ποιο θα ολοκληρώσει πρώτο και σωστά τη σύνθεση μοτίβων που έχει αναλάβει.

Φύλλα εργασίας: Τα παιδιά πρέπει να αναπαράγουν δοσμένο μοτίβο στο πρόγραμμα ζωγραφικής των Windows. Το πρόγραμμα της ζωγραφικής των Windows είναι απλό εύχρηστο και διασκεδαστικό. Διαθέτει αρκετά διαφορετικά πινέλα και έτοιμα σχήματα τα οποία μπορούν τα παιδιά να μεγεθύνουν να σμικρύνουν, να αντιγράψουν, να περιστρέψουν και να γεμίσουν χρώματα εύκολα χρησιμοποιώντας την επιλογή του κουβά. Επίσης, διαθέτει και τη δυνατότητα εμφάνισης πλέγματος. Οι δυνατότητες αυτές το καθιστούν ιδιαίτερα κατάλληλο για τη δημιουργία γεωμετρικών μοτίβων. Ακόμη μπορούν να εισαχθούν για επεξεργασία εικόνες από αρχείο.

Σύνθεση μοτίβου: Στη ζωγραφική των Windows τα παιδιά θα συνθέσουν την πρότασή τους για την πλακόστρωση της αυλής.

Ομάδα «Ξυλουργοί»

Χειραπτικό υλικό: Με ποικίλο υλικό (οδοντογλυφίδες, ξύλα από σουβλάκια, τουβλάκια από το οικοδομικό υλικό) τα παιδιά θα αναπαράγουν και θα συνεχίσουν δοσμένα μοτίβα. Το υλικό που αποτελείται από κάρτες με γραμμικά μοτίβα φραχτών και έναν τροχό επιλογής, έχει τη μορφή επιτραπέζιου παιχνιδιού. Κάθε παιδί έχει μπροστά του από μια κάρτα και ποικίλα υλικά και καλείται να μεταφέρει τη δομή του μοτίβου της κάρτας στο υλικό που έχει επιλέξει.

Φύλλα εργασίας: Σε φύλλο εργασίας στο Revelation Natural art τα παιδιά θα αντιγράψουν δοσμένο μοτίβο φράκτη ( Εικόνα 13).

Σύνθεση μοτίβου: Στο Revelation Natural art τα παιδιά θα συνθέσουν την πρότασή τους για την περίφραξη της αυλής.

Ομάδα «Πετράδες»

Χειραπτικό υλικό: Τα παιδιά καλούνται να αναγνωρίσουν τον πυρήνα σε δοσμένα μοτίβα και να επιλέξουν τις σωστές χάρτινες ψηφίδες για να τα συνεχίσουν. Τα μοτίβα συνθέτονται πάνω σε τετραγωνισμένα και άλλα πλέγματα (Εικόνα 15).

Φύλλα εργασίας: Τα παιδιά πρέπει να αναπαράγουν δοσμένο μοτίβο στο πρόγραμμα ζωγραφικής των Windows (Εικόνα 16).

Σύνθεση μοτίβου: Στη ζωγραφική των Windows τα παιδιά θα συνθέσουν την πρότασή τους για την πλακόστρωση της αυλής.

Γ΄ Φάση: Παρουσίαση- αξιολόγηση

Κάθε ομάδα θα παρουσιάσει το υλικό της στην ολομέλεια της τάξης, θα επιχειρηματολογήσει για τις επιλογές της και θα δεχθεί ερωτήσεις. Οι προτάσεις όλων των ομάδων θα ενσωματωθούν σε ένα μοντέλο της αυλής που θα συνδημιουργήσουμε με τις ομάδες στο Google Sketch Up (Εικόνα 17). Το Google Sketch Up είναι ένα δωρεάν, εύκολο στην εκμάθηση πρόγραμμα τρισδιάστατης μοντελοποίησης. Με μερικά απλά εργαλεία παρέχει τη δυνατότητα να δημιουργήσουν τρισδιάστατα μοντέλα ακόμη και τα νήπια με κάποια βοήθεια από τον εκπαιδευτικό. Μπορεί να δημιουργηθεί οποιοδήποτε τρισδιάστατο μοντέλο με ακρίβεια διαστάσεων και να προστεθούν σε αυτό λεπτομέρειες και υφές. Μπορούν να προστεθούν στοιχεία από προσωπικά αρχεία ή από την κοινή βιβλιοθήκη του προγράμματος. Υπάρχει επιπλέον η δυνατότητα εκτύπωσης. Οι προτάσεις μας θα παρουσιαστούν στους γονείς και στους εμπλεκόμενους με την κατασκευή της αυλής φορείς.

Τα παιδιά όλων των ομάδων μπορούν να εργαστούν, αν το επιθυμούν, με τα λογισμικά που εργάστηκαν και οι άλλες ομάδες στις ελεύθερες δραστηριότητες. Επιπλέον εξάσκηση των παιδιών στα μοτίβα μπορεί να γίνει και μέσα από ανάλογα παιχνίδια στις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις: http://www.primarygames.com/patterns/5a.htm

http://nlvm.usu.edu/en/nav/frames_asid_184_g_1_t_1.html

http://nlvm.usu.edu/en/nav/frames_asid_184_g_2_t_2.html?from=topic_t_2.html

http://www.nga.gov/kids/zone/dollhouse.htm

http://nlvm.usu.edu/en/nav/frames_asid_169_g_1_t_2.html?open=activities&from=topic_t_2.html

http://www.shodor.org/interactivate/activities/PatternGenerator/

http://www.shodor.org/interactivate/activities/FloorTiles/

http://www.shodor.org/interactivate/activities/Tessellate/

http://www.ixl.com/math/practice/kindergarten-similar-patterns

http://www.ixl.com/math/practice/kindergarten-complete-missing-parts-of-patterns

http://www.ixl.com/math/practice/kindergarten-growing-patterns

http://www.schoolsliaison.org.uk/kids/greecepot.htm

http://www.nga.gov/kids/zone/wallovers.htm

Παράλληλα πραγματοποιούνται ποικίλες δραστηριότητες με το σώμα των παιδιών, με υλικά της τάξης και φυσικά υλικά για την αναγνώριση, συνέχιση και παραγωγή μοτίβων. Η έννοια των μοτίβων θα επεκταθεί με λεκτικά, μουσικά, χορευτικά και άλλα μοτίβα για το επόμενο διάστημα στο Νηπιαγωγείο.

Η παρούσα πρόταση για τη διδασκαλία των μοτίβων στο Νηπιαγωγείο θα αναρτηθεί στο blog http://nip-snek.blogspot.com/. Το blog είναι ένα εργαλείο διαχείρισης περιεχομένου, ένα χώρος που μας επιτρέπει να συνοψίσουμε, να κατηγοριοποιήσουμε και να εγγράψουμε την πληροφορία. Είναι ένας μηχανισμός δυναμικής δημοσίευσης κειμένων και περιλαμβάνει ποικίλες καταχωρίσεις ή άρθρα, κείμενα, ήχους, φωτογραφίες, σκίτσα, video συνήθως ενός συγγραφέα ή και κάποιες φορές περισσοτέρων. Αυτές οι καταχωρήσεις, σκέψεις, ιδέες, σχολιασμός γεγονότων, απόψεις και ειδήσεις παρουσιάζονται κατά χρονολογική σειρά έτσι ώστε οι πιο πρόσφατες προσθήκες να παρουσιάζονται πρώτες. Το ενδιαφέρον είναι ότι ένα blog μπορεί να εγκαθιδρύσει μια αμφίδρομη επικοινωνία του συγγραφέα με τους αναγνώστες του. Αυτή η διαδραστικότητα επιτυγχάνεται από τη στιγμή που πολύ εύκολα και γρήγορα ένας αναγνώστης μπορεί να καταχωρήσει τις δικές του απόψεις, να εκφράσει τις αντιρρήσεις του στην αρχική καταχώριση του συγγραφέα ή/και των άλλων αναγνωστών. Η έκφραση των αναγνωστών ενός blog γίνεται άμεσα και χωρίς καμία απολύτως διαμεσολάβηση αλλά μέσα σ’ ένα πλαίσιο αρχών δεοντολογίας ιδιαίτερα στο χώρο της εκπαίδευσης. Ένα blog μπορεί να γίνει ένας χώρος διαδραστικής διδασκαλίας και προσωπικού και συλλογικού διαλόγου.

Οι δραστηριότητες που προτείνονται στην παρούσα εργασία είναι οργανωμένες γύρω από μία ιστορία που είναι κοντά στα βιώματα των παιδιών και τα εμπλέκει σε μία διαδικασία που έχει ενδιαφέρον για τα ίδια. Η ιστορία αυτή μπορεί να τροποποιείται κατά περίπτωση ανάλογα με το περιβάλλον και τις εκάστοτε συνθήκες. Θέματα όπως η ζωή των Ινδιάνων ή η Γεωμετρική εποχή στην αρχαιότητα προσφέρουν μία εξαιρετική βάση για την εξερεύνηση των μοτίβων. Το παιδαγωγικό υλικό που προτείνεται είναι ποικίλο και πρωτότυπο και διευκολύνει τον πειραματισμό, τη διερευνητική μάθηση, την ομαδοσυνεργατική εργασία την εμπλοκή σε καταστάσεις προβληματισμού, τη διατύπωση ερωτήσεων, υποθέσεων, τη διεξαγωγή συμπερασμάτων, την καλλιέργεια της μαθηματικής σκέψης και τελικά την κατανόηση και την οικοδόμηση της έννοιας του μοτίβου. Ακόμη μπορούν να γίνουν πολλαπλές συνδέσεις μεταξύ των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων και του υλικού με άλλα γνωστικά αντικείμενα ανάλογα με τους στόχους του εκπαιδευτικού.

Ανακεφαλαιώνοντας, η κατανόηση των βασικών χαρακτηριστικών της σκέψης των παιδιών στην ανάλογη χρονολογική ηλικία, η επιλογή του κατάλληλου τόπου, χρόνου, υλικού, των κατάλληλων δραστηριοτήτων, ανάλογα με το επίπεδο των παιδιών και η προώθηση της μαθηματικής συζήτησης μέσα στην τάξη, αποτελούν τις κύριες υποχρεώσεις του εκπαιδευτικού.