Πρόσθεση

Νεάρχου Δήμητρα, Νικολάου Νικολίνα
Eισαγωγή : 

Μαθηματική Έννοια: Μια πρόταση διδασκαλίας για την πρόσθεση από το 1 μέχρι το 10.

Θέμα: Η παρούσα εργασία έχει ως θέμα την Μαθηματική Έννοια: πρόσθεση (βάζω-προσθέτω).Ο διδακτικός στόχος επικεντρώνεται στην κατανόηση από μέρους των παιδιών ηλικίας 5 ετών πρόσθεσης ποσοτήτων από το 1 μέχρι το 10.

Ανάπτυξη Μαθηματικής Έννοιας: 

H μαθηματική έννοια που έχουμε εστιάσει η πρόσθεση μας έχει μάθει αρκετά πράγματα . Έχουμε με βεβαιότητα μάθει αρκετά πράγματα τα οποία δεν γνωρίζαμε αλλά ακόμα έχουμε διευρύνει τους ορίζοντες μας και έχουμε προχωρήσει ένα βήμα πάρα κάτω όσο αφορά την μαθηματική έννοια της πρόσθεσης . Πλέον με βεβαιότητα γνωρίζουμε πως μπορούμε να συμπεριφερθούμε σε ένα παιδί μικρής ηλικίας αλλά ακόμα μπορούμε με απλές και καθημερινές μας κινήσεις να γνωρίσουμε τον κόσμο των μαθηματικών στους νέους αυτούς εξερευνητές της γνώσης .

Βασικός στόχος του διδακτικού σχεδίου είναι η κατανόηση της πρόσθεσης από το 1 μέχρι το 10.

1. Σύμφωνα, με έρευνα (Τζεκάκη, 1996) στις μικρές προσθέσεις σε παιδιά προσχολικής ηλικίας επιβεβαιώθηκε η υπόθεση ότι τα παιδιά που είναι σε θέση να αναγνωρίζουν με μιαν ματιά πετυγχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα στις μικρές προσθέσεις.

2. Επίσης, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην έρευνα της Κορνηλάκη (1994, στο Νunes & Bryant ,1996 ) που τεκμηρίωσε την ανάγκη να κινηθούν τα παιδιά πέρα από την ένα-προς-ένα μέτρηση ,αναπτύσσοντας στρατηγικές και ισχυρές αναπαραστάσεις για να αντιμετωπίσουν αθροιστικά προβλήματα.

3. Επιπρόσθετα, οι Starkey και Gelman υποστηρίζουν ότι :<<Ορισμένα παιδιά χρησιμοποιούσαν τα δάχτυλα τους για να αναπαραστήσουν αντικείμενα ,αλλα αριθμούσαν φωναχτά είτε επειδή φαντάζονταν τα αντικείμενα ή κατέφευγαν απευθείας στα ονόματα της ακολουθίας των αριθμών>>.

Σκοπός του σχεδίου είναι τα παιδιά να μάθουν να προσθέτουν ομάδες αντικειμένων από το 1 μέχρι το 10.

Επιμέρους στόχοι:

Οι μαθητές:

1. Να πραγματοποιούν υπολογισμούς αθροισμάτων.

2. Να αναγνωρίζουν τη χρησιμότητα της πρόσθεσης(εφαρμόζοντας τα αποτελέσματα της στο καθημερινό τους παιχνίδι.)

Οριζόντιες ικανότητες:

        1. Ικανότητα πρόσθεσης από το 1 μέχρι το 10.
        1. Ανάπτυξη κριτικής ικανότητας και δημιουργικότητας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εργασία χρησιμοποιήθηκε εκπαιδευτικό λογισμικό (kidspiration) και υπηρεσίες των τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (Η/Υ).

Πρόταση Σεναρίου Διδασκαλίας: 

Εκπαιδευτική Μέθοδος:

1. Διερευνητική και Ανακαλυπτική Μάθηση.

2. Καθοδηγούμενη Ανακάλυψη.

Τεχνικές: 1. Ερωτήσεις-Απαντήσεις 2. Διάλογος 3. Ομαδική Εργασία 4. Παιχνίδι 5. Αξιοποίηση των ΤΠΕ.

Υλικοτεχνική υποδομή: Στο σχεδιασμό της διδασκαλίας χρησιμοποιήθηκαν τα εξής υλικά: 1. Χαρτόνι, 2. Μαρκαδόροι, 3. Μολύβια, 4. Γόμα, 5. Ηλεκτρονικός Υπολογιστής, 6. Λογισμικό Πλοήγησης(KIDSPIRATION), 7. Xρώματα

Εκτιμώμενη διάρκεια: Η διάρκεια των δραστηριοτήτων είναι 45 λεπτά.

Εκπαιδευτική Διδασκαλία: Ο σχεδιασμός της εκπαιδευτικής Διδασκαλίας αφορά νήπια ηλικίας 5 ετών και η εκπαιδευτική διαδικασία αφορά τάξη για περίπου 18 -20 νήπια.

Γενική Περιγραφή:

Η κατανόηση της πρόσθεσης:

Βασικός στόχος του διδακτικού σχεδίου είναι η κατανόηση της πρόσθεσης από το 1 μέχρι το 10.

1. Σύμφωνα, με έρευνα (Τζεκάκη, 1996) στις μικρές προσθέσεις σε παιδιά προσχολικής ηλικίας επιβεβαιώθηκε η υπόθεση ότι τα παιδιά που είναι σε θέση να αναγνωρίζουν με μιαν ματιά πετυγχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα στις μικρές προσθέσεις.

2. Επίσης, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην έρευνα της Κορνηλάκη (1994, στο Νunes & Bryant ,1996 ) που τεκμηρίωσε την ανάγκη να κινηθούν τα παιδιά πέρα από την ένα-προς-ένα μέτρηση ,αναπτύσσοντας στρατηγικές και ισχυρές αναπαραστάσεις για να αντιμετωπίσουν αθροιστικά προβλήματα.

3. Επιπρόσθετα, οι Starkey και Gelman υποστηρίζουν ότι :<<Ορισμένα παιδιά χρησιμοποιούσαν τα δάχτυλα τους για να αναπαραστήσουν αντικείμενα ,αλλα αριθμούσαν φωναχτά είτε επειδή φαντάζονταν τα αντικείμενα ή κατέφευγαν απευθείας στα ονόματα της ακολουθίας των αριθμών>>.

Δυσκολίες των παιδιών να κατανοήσουν την πρόσθεση:

1. Περιορισμένη ικανότητα στην μέτρηση.

2. Ο Vergnaud υποστηρίζει ότι η δυσκολία ενός προβλήματος πρόσθεσης δεν εντοπίζεται τόσο στις απαιτούμενες αριθμητικές πράξεις ,όσο στον προσδιορισμό των σχέσεων μεταξύ των μεγεθών που ειπεσέρχονται στην εκφώνηση.

3.Σύμφωνα, με την διδακτορική διατριβή του κ.Γεώργιος Α.Περικλειδάκης του Πανεπιστημίου Κρήτης του Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης επισημαίνει ότι τα συμπτώματα που παρουσιάζουν οι μαθητές με δυσκολίες οπτικής αντίληψης είναι αρκετά. Παραδείγματος χάρη, πολλά παιδιά να μην είναι σε θέση να ολοκληρώσουν το φύλλο εργασίας τους. Να μπερδεύονται και να μην είναι προσεκτικά στην αντιγραφή ασκήσεων από το βιβλίο.

Προαπαιτούμενη γνώση: Κατά τη διδασκαλία του συγκεκριμένου σχεδίου διδασκαλίας τα παιδιά αναμένεται να είναι : 1. Εξοικειωμένα με την απαρίθμηση από το 1 μέχρι το 10 και 2. Εξοικειωμένα με την ονομασία των αριθμών από το 1 μέχρι το 10.

Περιγραφή Δραστηριοτήτων:

Δραστηριότητα 1:

Βήμα 1: Ο εκπαιδευτικός μπαίνει στην τάξη κρατώντας τρεις δέσμες από μαρκαδόρους, μολύβια, και γόμες.

Βήμα 2: Στη συνέχεια χωρίζει τα παιδιά σε τρεις ομάδες δίνοντας τους από μια δεσμίδα ανά έξι άτομα και τρία διαφορετικά κουτιά για το κάθε αντικείμενο. Ζητώντας τους να την βοηθήσουν για την τακτοποίηση του γραφείου του. Το πρώτο κουτί έχει χωρητικότητα δέκα μαρκαδόρων, το δεύτερο κουτί χωράει έξι μολύβια και το τρίτο κουτί οχτώ γόμες.

Βήμα 3: Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός τους δίνει και ανάλογο φύλλο εργασίας 1 με τα κουτιά και ανάλογα τους αριθμούς από κάθε αντικείμενο που θέλει να βάλει σε κάθε κουτί.

Φύλλο εργασίας 1:

Δραστηριότητα 2:

Βήμα 1:Αφού προηγηθεί η 1η δραστηριότητα, ο εκπαιδευτικός δίνει στα παιδιά ένα φύλλο εργασίας 2 το οποίο αναφέρεται στην πρόσθεση αριθμών καθώς και την εικονική αναπαράσταση των αριθμών. Το φύλλο εργασίας έχει ως θέμα «ΤΑ ΜΠΑΛΟΝΙΑ». (δραστηριότητα 2, από το βιβλίο Μαθαίνω τα Μαθηματικά παρέα με τον Ξεφτέρη, σελ 68.)

Βήμα 2:O εκπαιδευτικός ωστόσο δίνει σε κάθε παιδί από ένα φύλλο εργασίας το οποίο πρέπει να το λύσουν. Η δραστηριότητα είναι ατομική.

Φύλλο εργασίας 2:

Βήμα 3:Tα παιδιά πρέπει να παρατηρήσουν προσεκτικά την πράξη των αριθμών ,και αφού υπολογίσουν το άθροισμα , θα πρέπει να χρωματίσουν το σωστό μπαλόνι από τις 3 επιλογές που τους δίνεται.

Δραστηριότητα 3:

Βήμα 1:Τα παιδιά πραγματοποιούν το τρίτο φύλλο εργασίας το οποίο δίνεται από τον εκπαιδευτικό.

Βήμα 2:Tο φύλλο εργασίας 3α έχει ως θέμα «Τα σπιτάκια».

Φύλλο εργασίας 3α:

Βήμα 3:Αρχικά η δραστηριότητα είναι ατομική για το κάθε παιδί και στη συνέχεια πραγματοποιείται και στην τάξη ομαδικά.

Βήμα 4:Τα παιδιά πρέπει να βοηθήσουν τα δυο παιδιά που αναφέρονται στην δραστηριότητα να βρουν το σπίτι τους κάνοντας τις πράξεις και μετά να αντιστοιχίσουν το κάθε παιδί σε αυτό.

Βήμα 5:Αφού προηγηθεί το φύλλο εργασίας, στη συνέχεια τα παιδιά με την προτροπή του εκπαιδευτικού κάνουν την αναπαράσταση στην τάξη.

Βήμα 6:Αρχικά, επιλέγονται 2 παιδιά να αναπαραστήσουν τον Γιώργο και τη Μαρία. Στη συνέχεια τα υπόλοιπα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες όπου τους δίνεται το φύλλο εργασίας 3β.

Φύλλο εργασίας 3β:

Βήμα 7:Η κάθε γωνιά της τάξης έχει και μια αριθμητική πράξη η οποία θα βοηθήσει τα παιδιά να βρουν το σπίτι τους.

Δραστηριότητα 4:

Βήμα 1:Στην 4η δραστηριότητα έχουμε το κλείσιμο της διδακτικής παρέμβασης.

Βήμα 2:Ο εκπαιδευτικός φέρνει στην τάξη ένα μεγάλο χαρτόνι με θέμα το «ΛΟΥΝΑ ΠΑΡΚ».

Βήμα 3: O εκπαιδευτικός με αφορμή τις προηγούμενες δραστηριότητες που έγιναν στην τάξη με θέμα την πρόσθεση και την προηγούμενη εμπειρία που έχουν τα παιδιά και αυτή που απόκτησαν μέσω ατομικών και ομαδικών δραστηριοτήτων βρίσκεται σε θέση να δώσει στα παιδιά μια πιο εξειδικευμένη και απαιτητική δραστηριότητα.

Βήμα 4: Στο χαρτόνι υπάρχουν οι εικονικές αναπαραστάσεις από ένα λούνα παρκ, διάφορα μέρη που βρίσκονται εκεί τα οποία επισκέπτονται τα παιδιά, όπως το κουκλοθέατρο, η παιδική χαρά, το περίπτερο και η παγωταρία.

Βήμα 5: Τα παιδιά ατομικά το καθένα και με την βοήθεια του εκπαιδευτικού όπου χρειάζεται να παρέμβει κάνει την αναπαράσταση των πράξεων με τη χρήση αντικειμένων που βρίσκονται στην τάξη και έρχονται σε επαφή τα νήπια καθημερινά έτσι ώστε να τα βοηθήσει.

Βήμα 6 :Επιπρόσθετα, βάση των ερωτήσεων που βρίσκονται δίπλα από τις εικόνες και με την περιγραφή του εκπαιδευτικού τα νήπια βλέποντας τις εικόνες θα πρέπει να μπορούν να απαντήσουν σωστά στις ερωτήσεις που θα τους κάνει .

Δραστηριότητα επέκτασης: (κατάλληλη για συμπερίληψη μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες)

1. Ο εκπαιδευτικός μπαίνει στην τάξη, καλώντας τα παιδιά στη γωνιά της παρεούλας. Ωστόσο τους αναφέρει ότι πρόκειται να παίξουν ένα παιχνίδι, με αριθμούς και ζώα. Αρχικά, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει στα παιδιά δύο κουτιά. Στο ένα υπάρχουν καρτέλες με αριθμούς και στο άλλο κουτί καρτέλες με εικόνες. Τόσο οι αριθμοί, όσο και οι εικόνες είναι σε μεγάλου μεγέθους έτσι ώστε να γίνεται καλύτερη κατανόηση των παιδιών.

2. Στη συνέχεια, ο δάσκαλος διαβάζει στο κάθε παιδί μια ξεχωριστή πρόταση μέσα στην οποία αναφέρονται οι αριθμοί και τα ζώα. Η πρόταση αυτή σχετίζεται έμμεσα με την πρόσθεση.

3. Ο δάσκαλος κάνει ερωτήσεις όπως για παράδειγμα είναι “δύο προβατάκια και παίζουν στην αυλή και έρχεται ακόμα ένα πόσα θα είναι τώρα;" "Ποιο παιδί θέλει να έρθει στο πίνακα για να βρει από τα κουτιά τις εικόνες και να μας πει πόσα θα είναι συνολικά;"

4. Στη συνέχεια, το παιδί βγαίνει στο πίνακα και ψάχνει από το κουτί να βρει την εικόνα που δείχνει το ένα προβατάκι και το κολλάει στο πίνακα, μετά ψάχνει στο κουτί για να βρει και την επόμενη εικόνα που απεικονίζει τα τρία προβατάκια και την κολλάει επίσης στο πίνακα. Τώρα βρίσκεται στη θέση να κάνει την μαθηματική πράξη της πρόσθεσης και να διαλέξει από το δεύτερο κουτί ποιος αριθμός είναι ο σωστός για τις εικόνες.

5. Ο εκπαιδευτικός στη συνέχεια λέει στα νήπια πώς “βρήκε στην αυλή του σπιτιού του στο λαχανόκηπο που έχει δύο μικρά λαγουδάκια να τρώνε τα λάχανα που φύτεψε κ λίγο πιο πέρα ακόμα ένα λαγουδάκι μόνο του να βλέπει ”. "Mπορεί να βγει στο πίνακα ένα παιδί να μας βρει τις εικόνες από τα λαγουδάκια και τελικά πόσα είναι όλα;"

6. Στη συνέχεια, βγαίνει ένα παιδί στο πίνακα και προσπαθεί να ψάξει στο πρώτο κουτί να βρει 2 λαγούς και να τους κολλήσει στον πίνακα, μετά προσπαθεί να βρει ακόμα μία εικόνα που απεικονίζει ένα λαγό και να τον προσθέσει στο πίνακα. Μετά πρέπει να προσθέσει στον πίνακα και το σωστό αριθμό αυτής της πρόσθεσης.

7.Συνεχίζεται το παιχνίδι αυτό μέχρι όλα τα παιδία να βρουν το σωστό αριθμό με τα ζώα. Αν κάποιο παιδί αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα ή κάνει λάθος κάποια πράξη τα υπόλοιπα παιδιά το βοηθούν να την κάνει σωστά και δουλεύουν μαζί του μέχρι να κάνει σωστό το αποτέλεσμα.

Βιβλιογραφία : 

Ζαχάρος, Κ. (2007). 0ι μαθηματικές έννοιες στην Προσχολική Εκπαίδευση και η διδασκαλία τους. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Κολέζα, Ε. (2009). Θεωρία και Πράξη στη Διδασκαλία των Μαθηματικών. Εκδόσεις Τόπος Αθήνα.

Τζεκάκη, M. (1996). Mαθηματικές Δραστηριότητες για την προσχολική ηλικία. Αθήνα:Gutenberg-Γιώργος & Κώστας Δαρδάκος.

Τζεκάκη, Μ. (2007). Μικρά Παιδιά μεγάλα μαθηματικά νοήματα:Προσχολική και πρώτη ηλικία. Αθήνα: Gutenberg-Γιώργος & Κώστας Δαρδάκος.

Hughes, M. (1996). Τα παιδιά και η έννοια των αριθμών. Δυσκολίες στην εκμάθηση των μαθηματικών. Μ. Σταφυλίδου (Μεταφρ.). Σ. Βοσνιάδου (Επιμελ. Σειράς). Αθήνα :

Gutenberg- Γιώργος & Κώστας Δαρδανός

http://amea-edu.blogspot.gr/2009/05/blog-post_03.htm