Χώρος και Προσανατολισμός
Submitted by mabermpe on Sun, 06/16/2013 - 21:38
Το θέμα της διδασκαλίας που παρουσιάζουμε είναι ‘ο χώρος και ο προσανατολισμός’. Θα επικεντρωθούμε στην ανάλυση των εννοιών αυτών και μέσω δραστηριοτήτων θα διδάξουμε στα παιδιά τις έννοιες ‘αριστερά’- δεξιά’ , ‘μπρος πίσω’ για την κατανόηση της συμβολικής αναπαράστασης των κατευθύνσεων αυτών. Είναι σημαντικό να διδάξουμε στα παιδιά αυτές τις έννοιες διότι αρχικά, μέσα στον χώρο ο άνθρωπος λειτουργεί και δραστηριοποιείται καθημερινά. Ειδικότερα τα παιδιά δραστηριοποιούνται πάνω στα αντικείμενα και τις σχέσεις μεταξύ τους (π.χ. την απόσταση) και στη συνέχεια σχηματίζουν μοντέλα (π.χ για την αναπαράσταση του χώρου). Επίσης, ο προσανατολισμός είναι χρήσιμος στο να μπορούμε να περιγράφουμε τη θέση ενός αντικειμένου αναφορικά με μία άλλη θέση που αποτελεί το σύστημα αναφοράς. Ακόμη συμβάλλει στο να κατανοήσουμε τη μετατόπιση του αντικειμένου σε σχέση με την αρχική του θέση.
Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι έννοιες οι οποίες θα διδαχτούν στα παιδιά είναι ο ‘χώρος’ και ο ‘προσανατολισμός’. Ας επικεντρωθούμε, αρχικά στις έννοιες αυτές.
Ο χώρος και η κατανόηση του, είναι απαραίτητες προυποθέσεις στη ζωή ενός ατόμου. Ο άνθρωπος από τα πρώτα στάδια της ζωής του ζει και δραστηριοποιείται μέσα σ’έναν χώρο ο οποίος ξεκινάει από ένα δωμάτιο και καταλήγει σ’έναν ολόκληρο πλανήτη. Είναι σημαντικό να κατανοήσει τον χώρο στον οποίο δραστηριοποιείται καθημερινά έτσι ώστε να αποκτήσει την λεγόμενη χωρική σκέψη. Η σκέψη αυτή περιλαμβάνει την ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται τον χώρο και τα αντικείμενα μέσα σε αυτόν καθώς και τις ιδιότητές τους και τις σχέσεις μεταξύ τους και μέσα από την δημιουργία αναπαραστάσεων να τα επεξεργάζεται. Ακόμη, με την ικανότητα της οπτικοποίησης έχει τη δυανότητα να αναπαριστά νοερές εικόνες των αντικειμένων ακόμα κι αν αυτά δεν βρίσκονται στο οπτικό του πεδίο. Έτσι θα είναι σε θέση να περιγράφει μία κατάσταση ενός αντικειμένου μέσω των νοητικών αυτών μοντέλων. Αρχικά το άτομο, όταν βρίσκεται σε μικρή ηλικία, για να μελετήσει τις σχέσεις μεταξύ των αντικειμένων, για παράδειγμα την απόσταση, θέτει ως σύστημα αναφοράς τον ίδιο του τον εαυτό. Όσο εξοικειώνεται όμως με τον χώρο στον οποίο βρίσκεται ένα αντικείμενο, θα έχει τη δυναντότητα να θέσει ως σύστημα αναφοράς καποιο άλλο αντικείμενο ή ακόμα και ένα άλλο άτομο. Για να αποκτήσει το άτομο την αίσθηση του χώρου, μια σημαντική προυπόθεση είναι ο προσανατολισμός, ο οποίος σχετίζεται με τη δημιουργία «χωρικών ικανοτήτων». Χωρική είναι η ικανότητα που περιγράφει τις αλλαγές στη χωρική σκέψη κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.
Ο προσανατολισμός είναι η γνώση για το πού βρισκόμαστε και πώς θα κινηθούμε στον κόσμο. Απαραίτητη προυπόθεση είναι να κατανοήσουμε τις διαφορετικές θέσεις στον χώρο και τις μεταξύ τους σχέσεις έχοντας ως σημείο αναφοράς κυρίως τον ίδιο μας τον εαυτό. Το παιδί, αρχικά, για να προσανατολιστεί και να κινηθεί στο χώρο χρησιμοποιεί ως κέντρο τον εαυτό του και τη θέση στην οποία βρίσκεται. Στη συνέχεια, όμως, με τη βοήθεια των εμπειριών έχει τη δυνατότητα να προσανατολίζεται με τη βοήθεια ενός απλού χάρτη. Έχοντας μελετήσει αυτές τις δύο έννοιες, είμαστε σε θέση να προτείνουμε μια δραστηριότητα για να καταλάβουν τα νήπια τη σπουδαιότητα του χώρου και του προσανατολισμού. Πιο αναλυτικά πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο χώρος είναι απαραίτητη προυπόθεση της ύπαρξής μας καθώς κινούμαστε μέσα σ’αυτόν, λειτουργούμε και συναναστρεφόμαστε με άλλα άτομα. Μέσα από τη δραστηριότητα αυτή τα παιδιά με τη βοήθεια του προσανατολισμού θα μπορούν να κατατοπίζονται στο χώρο αναπαραστικά και κατ’επέκταση νοητικά και με εντολές όπως δεξιά, αριστερά, μπροστά, πίσω.
Οι στόχοι που θα προσπαθήσουμε να πετύχουμε είναι Γνωστικοί και Ψυχοκινητικοί: Πιο αναλυτικά:
-
Nα κατανοήσουν τις έννοιες αριστερά- δεξιά, μπροστά-πίσω μέσα από συμβολικές αναπαρστάσεις και τις κινήσεις σε διαφορετικά μέρη.
-
Να καταλάβουν τη σπουδαιότητα του ομαδικού παιχνιδιού
-
Να πάρουν πρωτοβουλίες δίνοντας οδηγίες στην ομάδα για μία κατεύθυνση και να κατανοήσουν μ’αυτόν τον τρόπο πόσο σημαντικό είναι να βοηθάς τον συνάνθρωπό σου όταν το χρειάζεται.
-
Να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη μέσα από τις οδηγίες που θα πρέπει να δώσουν.
Σύμφωνα με έρευνες υπάρχουν διάφορες απόψεις γύρω από το πώς τα παιδιά μπορούν να συλλάβουν την έννοια του χώρου και του προσανατολισμού. Σύμφωνα με τον Piaget, η χωρική κατανόηση δεν είναι έμφυτη στον άνθρωπο αλλά προκύπτει από μία σειρά προσεγγίσεων γύρω από τις έννοιες του χώρου. Οι συνθήκες ανάπτυξης των εννοιών οριοθετούν την έκταση και το βάθος στο οποίο μπορεί να επεκταθεί μία ενδεχόμενη μάθηση. Η κατάσταση της γνώσης αποτελεί μία διαρκή διαδικασία επαναδόμησης όπου η καινούρια γνώση αποτελεί επαναδιάταξη της προηγούμενης.
Για να φτάσει το παιδί σε σημείο να γνωρίζει τις ευκλείδιες και μετρικές σχέσεις (ευκλείδια γεωμετρία) όπως είναι οι αποστάσεις και οι σχέσεις μεταξύ των μετρήσιμων στοιχείων (μήκος, εμβαδόν) περνάει από διάφορα στάδια. Αρχικά, αποκτά γνώσεις γύρω από τις απλές σχέσεις των σχημάτων (ανοικτές-κλειστές γραμμές) και στη συνέχεια γύρω από προβολικά ζητήματα όπως είναι η σχέση δύο αντικειμένων στο χώρο. Αυτή η διαδικασία που περνάει το παιδί για να φτάσει στα ζητήματα ευκλείδιας γεωμετρίας, ονομάζεται τοπολογικό προηγούμενο. Άρα, τα παιδιά μέσα από τις εμπειρίες τους και τον άμεσο χειρισμό του χώρου εξοικειώνονται και αναπτύσσουν τις γνώσεις τους γύρω από αυτόν. Αντίθετα, κάποιες έρευνες έδειξαν ότι το 70% των παιδιών απαντούν σωστά σε ερωτήσεις που αφορούν το μέσα-έξω χωρίς καμία αναφορά στις έννοεις αυτές. Επιπλέον, ισχυρίζονται πως η διδασκαλία δε βελτιώνει τις δυσκολίες τους. (βλ. Μαθηματική Εκπαίδευση για την Προσχολική και Πρώτη Σχολική Ηλικία, Τζεκάκη σελ.157,123). Ο Freudenthal, εστίασε στην προβολική προσέγγιση (σχέσεις ευθυγράμμισης, πλευρικότητας). Για να γίνει ευκολότερη η κατανόηση του προσανατολισμού στις στατικές καταστάσεις έκανε αναφορά στις πολικότητες της κατεύθυνσης και της πλευράς οι οποίες ορίζονται από τις εκφράσεις δεξιά-αριστερά, μπρος-πίσω, μέσα-έξω. Σε πρώτο στάδιο, η αναφορά αυτών των εκφράσεων γίνεται σε σχέση με το σώμα μας.
Στη συνέχεια, όσο εξοικειωνόμαστε με αυτές τις εκφράσεις χρησιμοποιούμε το σώμα κάποιου άλλου και τέλος κάποιο άψυχο αντικείμενο. Όσον αφορά τις δυναμικές καταστάσεις (κινητικές), ο Freudenthal προτείνει τον συνδυασμό ενός χάρτη με νοητικά είδωλα. Σύμφωνα με έρευνες, οι εκφράσεις μπροστά-πίσω, αριστερά-δεξιά δυσκολευόυν ιδιαίτερα τα παιδιά και για να γίνει εύκολη η κατανόηση τους θα πρέπει να τη διδαχθούν στο νηπιαγωγείο.(βλ. Καφούση, Σ. & Σκουμπουρδή, Τα μαθηματικά των παιδιών 4-6 ετών: Αριθμοί και χώρος σελ.121). Οι Οικονόμου και Τζεκάκη έρχονται να ενισχύσουν τις απόψεις του Freudenthal διαπιστώνοντας μέσα από ένα πείραμα πως η λειτουργία των παιδιών σ’έναν χώρο δημιουργεί χωρική ικανότητα η οποία ενισχύεται στο πέρασμα του χρόνου. Επιπλέον διαπίστωσαν πως τα παιδιά δυσκολεύονται ιδιαίτερα να χρησιμοποιήσουν ως σύστημα αναφοράς κάτι άλλο πέρα από το ίδιο τους το σώμα.(βλ. Τζεκάκη, Μ. Μαθηματική Εκπαίδευση για την Προσχολική και Πρώτη Σχολική Ηλικία,σελ.159). Τέλος,οι Berthlot και Salin διαπίστωσαν μέσω έρευνας πως η ικανότητα προσανατολισμού στο χώρο δεν αναπτύσσεται αυθόρμητα και δεν ακολουθεί την ηλικία του ατόμου αλλά εξαρτάται από τις εμπειρίες σ’έναν χώρο.
Τα άτομα τα οποία λειτουργούν σ’έναν γνωστό χώρο μπορούν να αναπαραστήσουν οικείες και πραγματικές καταστάσεις ενώ όταν βρίσκονται σε άγνωστες καταστάσεις αυτά που περιγράφουν δεν είναι πραγματικές αναπαραστάσεις. Εμείς ως νηπιαγωγοί πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας πως τα παιδιά έχουν ανάγκη την εξοικείωση με το χώρο και τη συνεχή αλληλεπίδραση με αυτόν έτσι ώστε να μπορέσουν να αποκτήσουν χωρική σκέψη. Σύμφωνα με την καθηγήτρια Χρονάκη, τα τρία στάδια της χωρικής σκέψης είναι οι γραφικές και οπτικές αναπαραστάσεις, δραστηριότητες με την καταγραφή χωρικών εικόνων όπως της οπτικοποίησης και τέλος λειτουργικά τμήματα για την επίλυση προβλημάτων όπως το σχήμα και το μέγεθος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα παιδιά από μόνα τους δεν μπορούν να αποκτήσουν την κατανόηση του χώρου και χρειάζονται διαρκή γνώση γύρω από αυτόν. Μια άλλη έυρενα, έδειξε πως τα παιδιά όταν χρησιμοποιούν υλικά, μοντέλα ή διαγράμματα αποκτούν καλύτερα την αίσθηση του χώρου.(βλ. Καφούση, Σ.& Σκουμπουρδή. Τα μαθηματικά των παιδιών 4-6 ετών: Αριθμοί και χώρος σελ.123). Το θέμα στο οποίο επικετρωνόμαστε έχει καθοριστικό ρόλο στη ζωή των νηπίων. Είναι σημαντικό, η διδασκαλία να διακατέχεται από μία σειρά εμπειριών στο χώρο έτσι ώστε να είναι σε θέση να περιγράψουν τη θέση ενός αντικειμένου στο χώρο, αφού αυτό μετακινηθεί θέτοντας ως σημείο αναφοράς όχι μόνο τον ίδιο τους τον εαυτό αλλά κάποιο άλλο αντικείμενο. Τα παιδιά δεν μπορούν χωρίς καθοδήγηση να υιοθετήσουν την ικανότητα του προσανατολισμού. Μέσα από τις δραστηριότητες, σιγά σιγά θα μπορούν να επεξεργάζονται τις συγκεκριμένες διαδικασίες και να δημιουργούν μοντέλα κατεύθυνσης για να περιγράφουν τις θέσεις των αντικειμένων ακόμα κι όταν αυτά έχουν μετακινηθεί.
Η κατανόηση του χώρου δεν είναι μόνο μία απλή ανάγνωσή του αλλά μία «δυναμική κατασκευή του νου» μέσα από τις λειτουργίες σ’αυτόν. Η διδασκαλία την οποία θα δεχθούν τα παιδιά δεν γίνεται να είναι ίδια σε όλος τους χώρους. Για παράδειγμα στον μικρο-χώρο, το παιδί μπορεί εύκολα να δράσει σε αυτόν καθώς τον επεξεργάζεται εύκολα απ’όλες τις οπτικές γωνίες. Στο μεσο-χώρο, το παιδί χρειάζεται να κινηθεί μέσα σε αυτόν για να μπορέσει να παρατηρήσει τις καταστάσεις από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Τέλος, για τον μακρο-χώρο, το παιδί θα χρειαστεί να δημιουργήσει νοητικά μοντέλα και αναπαραστάσεις καθώς τα αντικείμενα που βρίσκονται σ’αυτόν είναι ορατά τμηματικά. Το παιδί πρέπει να διδαχθεί την προσέγγιση και των τριών χώρων γιατί ο καθένας ξεχωριστά βοηθά στην ανάπτυξη διαφορετικών ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών.
Γενικότερα, η χωρική κατανόηση είναι απαραίρητο συστατικό τόσο στη ζωή του νηπίου όσο και ενός ενήλικα. Μέσα από αυτήν θα μπορέσει να αναπτύξει άλλες έννοιες όπως μαθηματικές (κυρίως γεωμετρία) αλλά και επιστημονικές. Ακόμη, θα βοηθήσει τη δράση του παιδιού πάνω σε αντικείμενα και αργότερα στη δημιουργία μοντέλων όπως η αναπαράσταση του χώρου. Τα υλικά που θα χρησιμοποιθούν στη διδασκαλία πρέπει να ενθαρρύνουν την αναπαραστατική σκέψη των παιδιών και να ταυτίζονται με τις έννοιες τις οποίες θέλουν να αποδώσουν. Μέσα από τη διδασκαλία που θα προτείνουμε , θα στοχεύουμε αρχικά στην κατανόηση της έννοιας του προσανατολισμού από τα παιδιά ειδικότερα των εκφράσεων μπροστά-πίσω , δεξιά-αριστερά. Επιπλέον, θα βοηθήσουμε τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν ως σύστημα αναφοράς ένα άλλο άτομο κι όχι το ίδιο τους το σώμα. Είναι σημαντικό να αποκτήσουν χωρική κατανόηση από έναν μικρό χώρο αρχικά, όπως είναι η αίθουσα του νηπιαγωγείου κι όσο περνάει ο καιρός θα έχουν τη δυνατότητα να προσνατολίζονται και σε μεγαλύτερα μέρη.
1η Δράση:
Τίτλος: Mύηση των νηπίων στις έννοιες του Χώρου και του Προσανατολισμού. Εκτιμώμενη διάρκεια : 60 λεπτά στα πλαίσια της οργανωμένης δραστηριότητας. Εκπαιδευτικη μέθοδος : Oμαδοσυνεργατική. Τεχνικές: Εισήγηση, Παιχνίδι, Ερωτήσεις – Απαντήσεις, Ατομική εργασία. Υλικά : Διαφάνειες, Χαρτόνια, Γράμματα, Μαρκαδόροι, Δημιουργία χάρτη.
Η συγκεκριμένη διδασκαλία προορίζεται για παιδιά ηλικίας 4-6 ετών που διανύουν την προσχολική εκπαίδευση. Ο αναμενόμενος αριθμός των παιδιών είναι 15. Για να εισάγουμε τα παιδιά στο θέμα, αρχικά θα τα συγκεντρώσουμε στη γωνιά της συζήτησης. Ξεκινώντας θα παριστάνουμε ότι πεινάμε και θέλουμε να πάμε στον φούρνο που βρίσκεται στη γωνία του δρόμου αλλά δεν ξέρουμε πώς. Έπειτα θα ρωτήσουμε τα παιδιά να μας πουν όποια ξέρουν την διαδρομή που θα πρέπει να κάνουμε για να φτάσουμε ως εκεί χρησιμοποιώντας τις εκφράσεις δεξιά-αριστερά, μπρος-πίσω, μέσα-έξω. Αφού ολοκληρωθεί η συζήτηση θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν τα παιδιά ξέρουν αυτές τις έννοιες. Αν δούμε ότι συνάντησαν δυσκολίες, μέσα από διαφάνειες θα τους τις εξηγήσουμε.
Στη συνέχεια, θα περάσουμε στην πρώτη δράση με το παιχνίδι «Ταχυδρόμοι». Ξεκινάμε με αυτήν τη δραστηριότητα καθώς ο Freudenthal η κατανόηση του χώρου γίνεται ευκολότερη όταν χρησιμοποιούνται οι εκφράσεις δεξιά-αριστερά, μπρος-πίσω. Αφού εισάγουμε τα παιδιά στο θέμα και με διαφάνειες τους τις εξηγήσουμε, θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως σημείο αναφοράς ένα άλλο παιδί ή ένα άψυχο αντικείμενο που όπως αναφέρει ο Freudenthal απαιτεί εξοικείωση με αυτές τις έννοιες. Η κεντρική δράση είναι η εξής: Ένα παιδί θα ντυθεί πύργος με ένα χαρτόνι ζωγραφισμένο. Άλλα τέσσερα παιδιά θα ντυθούν σπιτάκια και θα τοποθετηθούν δεξιά-αριστερά, μπρος και πίσω του πύργου. Τα υπόλοιπα παιδάκια θα είναι οι ταχυδρόμοι οι οποίοι θα πρέπει να παραδώσουν γράμματα στα 4 σπιτάκια. Ως νηπιαγωγοί θα ζητάμε από το κάθε παιδί να πάει το γράμμα σ’ένα σπίτι χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως « Πήγαινε το γράμμα στο σπίτι που είναι δεξιά από τον πύργο». Οι ταχυδρόμοι, που προβλέπεται να είναι 10 παιδιά, θα είναι χωρισμένοι σε 5 ομάδες των 2 ατόμων. Όποια ομάδα πηγαίνει σωστά το γράμμα θα κερδίζει κι από 1 βαθμό. Τα γράμματα μέσα θα έχουν ένα χρωματιστό χαρτόνι όπου θα το συγκρίνουν με το χρώμα που θα βρίσκεται κρυμμένο στο σπίτι. Αν τα χρώματα συμπίπτουν τότε θα είναι σωστό. Αυτό το παιχνίδι βοηθά αρχικά τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν ως σύστημα αναφοράς κάτι διαφορετικό από το ίδιο τους το σώμα (τον πύργο). Έπειτα μαθαίνουν να προσανατολίζονται στο χώρο χρησιμοποιώντας τις εκφράσεις κατεύθυνσης. Θα χρησιμοποιήσουμε σπιτάκια και τον πύργο φτιαγμένα από χαρτόνι γιατί είναι ένας ευχάριστος τρόπος να συμμετέχουν τα παιδιά στο παχνίδι καθώς έτσι ενεργοπειείται το ενδιαφέρον τους. Σύμφωνα με τους Clements και Battista αλλά και με το Aναλυτικό πρόγραμμα, όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν υλικά και χειρίζονται μοντέλα μέσα στο χώρο αποκτούν ευκολότερα την αίσθηση του χώρου. Ένα καλά οργανωμένο περιβάλλον με τον κατάλληλο αριθμό υλικών βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν μαθηματικές έννοιες αφού όσο παίζουν παρατηρούν, συγκρίνουν μεγέθη κλπ. Πέρα από τα υλικά που υπάρχουν στην αίθουσα καλό είναι να κατασκευάζονται καινούρια ( στη συγκεκριμένη περίπτωση τα σπιτάκια και ο πύργος) τόσο για την εξυπηρέτηση δραστηριοτήτων όσο και για να μπορέσουν τα παιδιά να εξοικειώνονται με νέα αντικείμενα που προστίθενται στο χώρο. Εκτός από το να αποκτήσουν τα παιδιά τη χωρική κατανόηση μέσω των εκφράσεων αυτών, υπάρχουν και στόχοι οι οποίοι βοηθούν γενικότερα στην ανάπτυξή του. Για παράδειγμα, τα παιδιά νιώθουν χαρά που συμμετέχουν σ’ενα ομαδικό παιχνίδι, συνεργάζονται και καταλαβαίνουν τη σπουδαιότητά του. Ακόμη αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη.
2η δράση
Θα έχουμε φτιάξει σ’ένα χαρτόνι ένα μικρό χωριό με σπιτάκια, δρόμους και λίγα μαγαζάκια. Αφού συγκεντρωθούμε στη γωνιά των εικαστικών, θα χωρίσουμε τα παιδιά σε 5 ομάδες των 3 ατόμων και θα τους ζητάμε είτε εμείς είτε μία ομάδα χρησιμοποιώντας τα βελάκια για να φτάσουν στο σημείο που διαλέξαμε. Η ομάδα που θα χρησιμοποιήσει τα βελάκια θα πρέπει να μας εξηγεί παράλληλα τις κατευθύνσεις που θα ακολουθήσει ( αριστερά, δεξιά, μπρος, πίσω). Στη διάρκεια της δράσης θα μπορούμε να τους κάνουμε ερωτήσεις όπως « Αν στρίψεις δεξιά αντί για αριστερά θα φτάσεις εκεί που θέλεις;» Αφού ολοκλρηρωθούν οι δύο δράσεις θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν πετύχαμε το σκοπό μας. Θα συγκετρωθούμε στη γωνιά της συζήτησης και θα ανακεφαλαίσουμε τις έννοιες ρωτώντας ερωτήσεις στα παιδιά. «Θύμισέ μου, τι σημαίνει αυτό/ή το σύμβολο/λέξη;» Όταν τελειώσουμε με τη δραστηριότητα, θα δώσουμε στα παιδιά μία φωτοτυπία για το σπίτι. Θα τους ζητάμε να βοηθήσουν ένα ζωάκι να επιστρέψει στο σπιτάκι του στο ζωολογικό κήπο απ’ όπου χάθηκε. Θα έχουμε κόψει σε χαρτάκια τις λέξεις αριστερά-δεξιά-μπροστά-πίσω και θα τους ζητάμε να τα κολλήσουν μέχρι το τέλος της διαδρομής.
Με αυτές τις δύο δράσεις θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ένα ευχάριστο κλίμα το οποίο θα συδνυάζει το παιχνίδι με τη μάθηση. Τα παιδιά θα κατανοήσουν τη χωρική ικανότητα και θα μπορούν να προσανατολίσονται γνωρίζοντας τις εκφράσεις κατεύθυνσης που θα τους ακολουθούν στην υπόλοιπη ζωή τους. Πρέπει να έχει υπόψιν καθε νηπιαγωγός που θα αποφασίσει να κάνει δραστηριότητες τέτοιου περιεχομένου, πως δε γνωρίζουν όλα τα παιδιά τις εκφράσεις κατεύθυνσης, πόσω μάλλον σε ποιές λέξεις αντιστοιχούν. Για παράδειγμα, το να κατανοήσουν ότι ένα βελάκι δείχνει δεξιά είναι σαφώς πιο εύκολο από τη λέξη «δεξιά». Γι αυτό κι εμείς επιλέξαμε να εξηγήσουμε στα παιδιά μέσα από διαφάνειες αυτές τις έννοιες. Έτσι θα μπορέσουν να εξοικειωθούν και να μπορέσουν να συμμετέχουν ευχάριστα στις δραστηριότητες που θα ακολουθήσουν.
Κλείνοντας, θα λέγαμε πως ο χώρος και ο προσανατολισμός είναι δύο έννοιες που πρέπει να γίνουν κατανοητές από τα παιδιά όσο πιο νωρίς γίνεται. Καθώς το νηπιαγωγείο αποτελεί το υπόβαθρο της κατάρτισης που θα αποκτήσει το παιδί στην υπόλοιπη ζωή του, έργο των νηπιαγωγών είναι να εξηγήσουν στα παιδιά αυτές τις έννοιες και να τις κάνουν σαφείς μέσα από δραστηριότητες. Επιπλέον, ως νηπιαγωγοί, πρέπει να παρατηρούμε τα παιδιά, έτσι ώστε να κατανοήσουμε τις προυπάρχουσες γνώσεις που έχουν πάνω στις έννοιες τις οποίες έχουν αποκτήσει μέσα από τις εμπειρίες τους στο χώρο. Σε επόμενο στάδιο θα δημιουργήσουμε ένα πλαίσο μάθησης βασισμένο στη ήδη προυπάρχουσα γνώση γιατί όπως είναι γνωστό , αν δεν υπάρχει προηγούμενη γνώση δεν θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε τη νέα και να κάνουμε συγκρίσεις.
Έννοιες για το χώρο και τον προσανατολισμό: Έννοιες χώρος και προσανατολισμός, Ο εαυτός μας ως σύστημα αναφοράς, Χωρική σκέψη, Χωρική ικανότητα, Εκφράσεις κατεύθυνσης, Ευκλείδιες και μετρικές σχέσεις, Προβολική προσέγγιση, Χωρική κατανόηση
- Τζεκάκη, Μ. (2011). Μαθηματική Εκπαίδευση για την Προσχολική και Πρώτη Σχολική Ηλικία.Θεσσαλονίκη: Ζυγός.
- Καφούση, Σ., & Σκουμπουρδή, Χ. (2008). Τα μαθηματικά των παιδιών 4-6 ετών: Αριθμοί και χώρος.Αθήνα: Εκδ. Πατάκης.
Ιστότοποι: