Συμπληρώνοντας τα βαγόνια του τρένου
Submitted by chita on Sun, 06/16/2013 - 12:29
Kατά την πλοήγηση μου στον ιστότοπο του National Library of Virtual Manipulatives επικεντρώθηκα στον άξονα Χώρος και Γεωμετρία- Γεωμετρικά σχήματα και για τον σχεδιασμό δράσης επέλεξα το VM attribute trains. Είναι μια πρακτική ολοκλήρωσης μοτίβων χρώματος, αριθμών και σχημάτων όπου τα παιδιά καλούνται αφού αναγνωρίσουν το δοσμένο μοτίβο να συμπληρώσουν τα υπόλοιπα βαγόνια του τρένου με κάθε κομμάτι που συνεχίζει το μοτίβο ώστε η αμαξοστοιχία να συμπληρωθεί σωστά. Πρόκειται για ένα ψηφιακό υλικό το οποίο σύμφωνα με το νέο αναλυτικό πρόγραμμα προωθεί την γεωμετρική σκέψη των νηπίων και αναπτύσσει ικανότητες διερευνητικές, επίλυσης προβλήματος, συλλογισμού, τεκμηρίωσης και επικοινωνίας τόσο μέσα από την γρήγορη αναγνώριση και περιγραφή αριθμών και σχημάτων (τρίγωνο, τετράγωνο, πολύγωνο) σε διαφορετικές θέσεις όσο και μέσα από την εξάσκηση των παιδιών με την έννοια των προτύπων.
Ο άξονας στον οποίο επικεντρώθηκα κατά την πλοήγηση μου στον ιστότοπο του National Library of Virtual Manipulatives αφορά τις μαθηματικές έννοιες της γεωμετρίας για παιδιά έως 2 ετών. Το virtual manipulative που επέλεξα είναι το attribute trains. Αυτό το VM προωθεί την ανάπτυξη της γεωμετρικής σκέψης ενώ παράλληλα υποστηρίζει τη δημιουργία ενός πλαισίου για την εξάσκηση τόσο της έννοιας των προτύπων όσο και της γρήγορης αναγνώρισης σχημάτων διαφορετικών κατηγοριών (όπως τρίγωνα, τετράγωνα) σε διαφορετικές θέσεις και προσανατολισμούς που βοηθούν τα παιδιά να επικεντρωθούν σε χαρακτηριστικά και να ξεφύγουν από στερεοτυπικές αντιλήψεις. Πρόκειται για μια πρακτική ολοκλήρωσης μοτίβων χρώματος, σχήματος και αριθμών.
Ο στόχος αυτού του ψηφιακού χειραπτικού υλικού είναι να αναγνωρίσουν τα παιδιά τα μοτίβα των χαρακτηριστικών που εμφανίζονται στο τρενάκι. Τα κομμάτια του τρένου μεταφέρουν τρία χαρακτηριστικά: χρώμα (κόκκινο, πράσινο, μπλε, ), αριθμό (1, 2, 3) και σχήμα (τρίγωνο, τετράγωνο, Πεντάγωνο). Μόνο ένα όμως χαρακτηριστικό καθορίζει το τρένο. Για παράδειγμα, το τρένο θα μπορούσε να κατασκευαστεί ενδεικτικά από τα εξής μοτίβα: πράσινο, πράσινο, μπλε ή τρίγωνο, τρίγωνο, τετράγωνο ή 1, 2 ,3. Οι μαθητές πρέπει να επεκτείνουν το τρένο με κάθε κομμάτι που συνεχίζει το μοτίβο μέχρι να γεμίσουν όλες οι θέσεις στο βαγόνι. Κάθε λάθος επιλογή δεν γίνεται δεκτή και το λάθος κομμάτι επιστρέφει στον κενό χώρο. Όταν η αμαξοστοιχία έχει συμπληρωθεί σωστά, το σωστό μοτίβο τονίζεται πάνω στο τρένο και δίνεται σε λόγια.
Τα παιδιά εργάζονται σε ομάδες 2-3 ατόμων σε έναν υπολογιστή. Ο εκπαιδευτικός αφού συζητήσει με τους μαθητές για την εργασία με την οποία θα ασχοληθούν, τους δίνει τις απαραίτητες οδηγίες και τους ζητά να παρατηρήσουν τον χώρο, να περιηγηθούν ελεύθερα στο τεχνολογικό περιβάλλον και έπειτα να περιγράψουν τις εντυπώσεις τους. Τα παιδιά έχουν ήδη διδαχθεί τα σχήματα, τα χρώματα και τους βασικούς αριθμούς. Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός θέτει κάποιες καθοδηγητικές ερωτήσεις στους μαθητές που θα τους βοηθήσουν να εστιάσουν την προσοχή τους στο κύριο θέμα του VM. Για παράδειγμα: « Υπάρχει εδώ κάποιο μοτίβο χρώματος; Μπορείς να το περιγράψεις; », « Επαναλαμβάνετε το ίδιο σχήμα, χρώμα ή αριθμός; », « Ποιοι αριθμοί είναι γραμμένοι πάνω στο τρένο;» και « Ποιά κομμάτια πρέπει να βάλουμε στα επόμενα βαγόνια του τρένου για να κρατήσουμε το ίδιο μοτίβο;».
Έπειτα οι μαθητές ενθαρρύνονται από τον εκπαιδευτικό να πειραματιστούν στον περιβάλλοντα χώρο δοκιμάζοντας διαφορετικούς συνδυασμούς και μοτίβα, να διερευνήσουν τα πρότυπα, να συζητήσουν με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας και να ελέγξουν μόνοι τους την ορθότητα της απάντησής τους. Τα παιδιά παρατηρούν έτσι την δυνατότητα του προγράμματος ώστε κάθε λάθος επιλογή να μην γίνεται δεκτή και οδηγούνται ταυτόχρονα στην λύση του προβλήματος αφού όταν το παιδί επιλέξει το σωστό χαρακτηριστικό αυτό παραμένει στην θέση του. Οι μαθητές κατανοούν την έννοια του μοτίβου που είναι ένας από τους βασικούς στόχους της δραστηριότητας και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι για να δημιουργήσουμε ή να επεκτείνουμε ένα σχέδιο με επαναλαμβανόμενα μέρη αρκεί να γνωρίζουμε το μοτίβο και τον τρόπο με τον οποίο αυτό επαναλαμβάνεται.
Όπως ήδη γνωρίζουμε από το νέο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών οι στόχοι της μαθηματικής εκπαίδευσης δεν είναι πια η τυπική μάθηση εννοιών αλλά η ανάπτυξη ενός τρόπου σκέψης και δράσης που να αξιοποιούν χαρακτηριστικά της μαθηματικής επιστήμης. Η δράση που προτείνω πιο πάνω με κύριο εργαλείο το ψηφιακό υλικό virtual manipulave συνδέεται στενά με τους στόχους του νέου αναλυτικού προγράμματος. Πιο συγκεκριμένα, με την επιλογή του VM attribute trains στον άξονα Χώρος και Γεωμετρία-γεωμετρικά σχήματα, ο κύριως στόχος της δραστηριότητας είναι η εξάσκηση των παιδιών στην έννοια των προτύπων καθώς καλούνται να γεμίσουν τα βαγόνια του τρένου με τα κομμάτια που σχηματίζουν σωστά το δοσμένο μοτίβο. Δευτερεύοντες στόχοι είναι να αναγνωρίζουν τα βασικά επίπεδα και στερεά σχήματα με βάση γενικά χαρακτηριστικά σε ποικιλία θέσεων και προσανατολισμών και να περιγράφουν τα γεωμετρικά σχήματα χρησιμοποιώντας τις ιδιότητες και τα στοιχεία τους ,μέσω της γρήγορης αναγνώρισης σχημάτων που απαιτεί το VM αλλά και μέσα από την συζήτηση που πραγματοποιείσαι κατά την διάρκεια διεξαγωγής της δράσης.